Nieuws
zonnestroom actueel
| |
|
||||||||
|
Nieuws
zonnestroom actueel |
|||||||||
|
|
<<<
recenter |
actueel
202
201
200-191
190-181
180-171
170-161 160-151
150-141
140-131
|
8 september 2025: Energieleveren.nl - sub 1 MWac PV markt augustus 2025: nieuw dieptepunt bij marktgroei, 19 GWac accumulatie gepasseerd. Op de website energieleveren.nl zijn begin deze maand weer de nieuwe cijfers voor de maand augustus 2025 gepubliceerd, voor het marktsegment van de daar gemelde / geregistreerde PV installaties per stuk kleiner dan 1 MW omvormer capaciteit. In een eerdere rapportage werd het jaar 2024 afgesloten, met 53% minder nieuwe capaciteit in dit marktsegment, dan in record jaar 2023. In 2025 volgden door de bank genomen zeer lage maandelijkse groeicijfers, waarbij in augustus zelfs het voorlopige dieptepunt werd bereikt, met nog maar 10,1 MWac nieuw geregistreerd vermogen. Het volume aan nieuwe registraties blijft ook beperkt, in dit door residentiële installaties gedomineerde, grote marktsegment. Er werden voor augustus 10.109 nieuwe registraties genoteerd. Wel is inmiddels, in cumulatie, de 19 GWac gepasseerd, met 19.031 MWac capaciteit, verdeeld over bijna 3,25 miljoen installaties. Mogelijk worden de meest recente cijfers nog bijgesteld n.a.v. een anomalie in de data, die Polder PV ontdekte.
In de eerste analyse van de energieleveren.nl cijfers, medio september 2024, maakte ik al gewag van de "instorting" van het kleine PV marktsegment in Nederland, op basis van de in dat jaar voor het eerst daar gepubliceerde marktcijfers van de "sub 1 MWac markt". In augustus 2024 werd een voorlopig dieptepunt bereikt, met slechts 14 duizend nieuwe installaties, met een toegevoegd omvormer vermogen van 82 MWac. Een tweet van Polder PV (toen nog op "X") over deze markt "instorting" werd zeer vaak bekeken (laatste stand van zaken: 16.400 maal).
September en oktober 2024 deden het iets beter, november liet weer een lager groeicijfer zien, en in december en in januari van het nieuwe jaar is er wederom een lichte terugval te zien. In januari, met 14.982 nieuwe geregistreerde PV installaties per stuk kleiner dan 1 MWac, slechts iets boven het dieptepunt in augustus blijvend. Echter, wat de nieuw toegevoegde capaciteit betreft dook januari 2025 onder dat van augustus in het voorgaande jaar, met een gezamenlijk vermogen van ruim 81,0 MWac. Daarna was er tijdelijk een zeer lichte stijging van de nieuwe aantallen per maand,
Februari tot en met april 2025 deden het marginaal beter, met 16.225, 17.235, resp. 17.329 nieuwe installaties, met een gezamenlijke AC capaciteit van 84,8, 92,1, resp. 91,9 MWac. Resulterend in gemiddeld vermogens van 5,22, 5,35, resp. 5,30 kWac per nieuwe installatie. In mei werd een nieuw dieptepunt bereikt, met nog maar 12.565 nieuwe registraties, resp. 67,2 MWac, en een gemiddeld vermogen van 5,35 kWac. De daarop volgende vakantie maanden juni tm. augustus voegden 88,2, 78,9, resp. een nieuw dieptepunt, 59,7 MWac toe, en 14.280, 13.565, resp., wederom het laagste niveau, 10.109 nieuwe registraties. Het gemiddelde per nieuwe registratie, opvallend hoog in juni (6,18 kWac), viel in juli en augustus weer terug naar 5,82, resp. 5,91 kWac per nieuwe registratie. Het niveau lag in augustus, wat de aantallen registraties betreft, op een zwaar tegenvallende 29% t.o.v. de hoeveelheid in augustus 2024, wat zelf al 67% minder was dan het nieuwe volume in augustus van het recordjaar 2023.
Er is een discrepantie ontdekt door Polder PV in de aantallen cijfers van de gecumuleerde drie grootte categorieën versus de optelling van de cijfers voor klein- resp. grootverbruikers. Deze discrepantie is direct gemeld bij data verantwoordelijke, EDSN, mogelijk volgen hierdoor nog enkele correcties.
Grafiek
met, per maand, de nieuwe aantallen registraties per maand, opgetekend
door energieleveren.nl, tm. augustus 2025.
2024 in magenta gekleurde
kolommen, die de forse terugval in nieuwe installaties in het <1
MWac segment goed laat zien.
2025 begon weer op
een zeer laag niveau, al was de trend aanvankelijk zeer licht stijgend;
mei belandde op een nieuw dieptepunt,
in juni - juli was er slechts een marginaal herstel te zien. In
augustus werd een nieuw historisch "all-time-low" vastgesteld.
Met de toevoeging in augustus zijn er begin september 2025 in totaal nu bijna 3,25 miljoen PV installaties per stuk < 1 MWac bekend bij energieleveren.nl, volgens de optelling van de drie grootte-categorieën. Hierbij nogmaals de bekende disclaimer: dat is niet het aantal woningen, of dergelijke claims. Er worden immers zeer regelmatig uitbreidingen (= "installaties") aan bestaande projecten toegevoegd, zowel residentieel, als in de projecten markt, een endemisch verschijnsel in Nederland. Het aantal "objecten", "erven", "project sites", is, derhalve, altijd (veel) lager, dan bovengenoemd getal. Wat, desondanks, natuurlijk zonder meer een spectaculair volume blijft weergeven.
Het is nog zeer onzeker of deze "sub 1 MWac" zich in enige mate zal herstellen. Voorlopig zullen de nieuwbouw cijfers vermoedelijk erg laag blijven. Wat vooral ligt aan de "schrik" in de residentiële markt, over het ook door de Senaat aangenomen wetsvoorstel van het huidige kabinet, om de salderingsregeling per 1 januari 2027 definitief af te schaffen. En dat, in combinatie met de vrijwel bij alle leveranciers ingevoerde invoedings-heffingen voor kleinverbruikers met zonnepanelen, resulterend in forse extra af te dragen bedragen bij, met name, de grotere residentiële installaties. Voorlopig geeft augustus 2025 helaas het nieuwe dieptepunt weer in de markt evolutie, met als enige "verzachtende omstandigheid", dat het een vakantiemaand was.
Ruim 19,0 GWac capaciteit in cumulatie - en slechts langzaam verder groeiend
In de september 2024 rapportage werd het passeren van de piketpaal 18 GWac gemeld. Inmiddels is er, eind augustus 2025, in alleen het sub 1 MWac segment een totaal volume van 19.031 MWac vermogen geaccumuleerd, waarmee dus de volgende piketpaal is gepasseerd. 37% daarvan, een enorm volume van ruim 7,0 GWac, is bijna exclusief residentieel (installaties kleiner dan 5 kWac, blauwe segmenten in de grafiek).
Relatieve aandelen op totaal volumes
Eind 2024 was het volume in dit marktsegment 18.388 MWac, volgens energieleveren.nl. In heel Nederland stond begin 2025, volgens de laatste CBS update, in totaal 25.635 MWac aan PV capaciteit. De "sub 1 MWac" markt zou dus volgens deze laatste gecombineerde cijfers een aandeel hebben van 72% van het totaal volume. De verwachting is, dat het nog neerwaarts aangepast zal worden, omdat de nodige gerealiseerde grotere, meestal SDE gesubsidieerde projecten (incl. grote PV daken en zonneparken), nog niet doorgedrongen zullen zijn tot de CBS data. Daar gaat meestal lange tijd overheen. Bovendien zijn de CBS data met grote vraagtekens omgeven, omdat er een te hoog jaarvolume voor 2024 uit zou resulteren, wat mogelijk heeft te maken met een veel te hoog jaarvolume wat bekend is bij de continu wijzigende VertiCer cijfers. Dat daargelaten: eind 2023 was het aandeel met de huidige, nog niet gesettelde CBS cijfers, nog ruim 78%, dus daar is reeds een daling zichtbaar in het relatieve aandeel.
Kijken we uitsluitend naar het < 5 kW marktsegment in het energieleveren.nl dossier, zou het aandeel van deze "exclusief residentiële" kleine installaties t.o.v. de totale CBS volumes, gedaald zijn, van 28,8% EOY 2023, naar 26,6%, EOY 2024. In 2022 was het echter nog lager, 27,4%. 2023 was dan ook een "boom-jaar" voor de residentiële sector.
Groei capaciteit per maand naar nieuw dieptepunt in augustus 2025
In bovenstaande grafiek wordt de maandelijkse groei van de drie categorieën sub 1 MWac installaties getoond, afgeleid uit de accumulatie cijfers voor het eind van de maand, getoond in het vorige exemplaar. Hierin is goed te zien dat het nieuwbouw niveau voor de capaciteit in januari 2025 iets onder dat van augustus 2024 is komen te liggen, en toen een nieuw "all-time-low" had bereikt. Februari deed het marginaal beter, met bijna 4 MWac meer. Maart en april voegden 7 MWac meer toe, wat met wat moeite als "zeer licht herstel" gezien kan worden, al is het volume natuurlijk veel lager dan in 2023.
Mei 2025 gaf een tot dan toe laagst bekend nieuwbouw volume bij energieleveren.nl, slechts 67 MWac. In juni was slechts een licht herstel, tot een niveau van 88 MWac, waar te nemen, maar juli liet alweer een lichte daling zien naar 79 MWac. In augustus werd het historische dieptepunt bereikt, met nog maar 60 MWac nieuw geregistreerd vermogen in dit grote marktsegment. De horizontale streepjeslijnen geven de jaargemiddelde maandgroei cijfers weer. Meer specifiek, de 2e jaarhelft 2021 tm. kalenderjaar 2024. Achteraan is het gemiddelde voor de eerste acht maanden van 2025 toegevoegd, wat weer beduidend lager ligt dan het jaargemiddelde van het, t.o.v. record gemiddelde in 2023, al fors tegenvallende jaar 2024. Het ligt momenteel op 60% van het jaar-gemiddelde in 2024.
Ik heb in een vorige update 1 nieuwe grafiek toegevoegd, met de bekende volumes, voor de accumulatie aan het eind van het jaar, en de jaarlijkse aanwas cijfers, voor zowel de capaciteit (grote grafiek), als voor de aantallen installaties (inset linksboven), tussen 2021 en 2024. Hier onder staan de resultaten voor het eerste half-jaar van 2025 weergegeven. Uiteraard moeten hier straks nog de volumes van het tweede half-jaar aan worden toegevoegd. Een volgende update verschijnt als de cijfers voor QIII 2025 bekend zijn gemaakt (september rapportage).
Goed is te zien, dat 2023 het jaar met de hoogste toevoeging is geweest in dit grote deel-dossier, met 635 duizend nieuwe installaties en een toegevoegde capaciteit van 3.403 MWp. 2024 ging hard onderuit, met minder dan de helft van de nieuwe volumes in 2023. Het beeld is ook voor 2025 somber, met een volume in de 1e acht maanden, wat 47% lager ligt dan de toevoeging in dezelfde periode in het ook al tegenvallende jaar 2024.
Zie voor de mogelijke impact, andere grafieken, waaronder ook de update van het recent nieuw toegevoegde exemplaar met segmentatie in klein- en grootverbruik aansluiting, en duiding van dat alles, de bespreking van de meest recente cijfers in mijn update, hier onder gelinkt:
Statistieken PV markt segment registraties < 1 MWac bij energieleveren.nlupdate augustus 2025 |
Hoeveel zon opwekinstallaties zijn er in Nederland? (website energieleveren.nl, "inzicht")
^^^
2 "bijbels" van de evolutie van duurzame energie in Nederland.
Links Verbong et al's boek uit 2001, die de generieke
ontwikkeling van duurzame energie en de maatschappelijke context heeft
uitgediept, met name in de vorige eeuw.
Rechts het kersverse exemplaar van Soppe, Van Zolingen, en Sinke (2025),
wat zeer diep, en minutieus, ingaat op de
technologie ontwikkeling van zonnestroom in Nederland tot het heden,
de evolutie van de implementatie,
de economische impact, en de bijdragen van talloze actoren die mede
hebben geleid tot de situatie,
dat eind 2023 Nederland wereldkampioen geplaatst PV vermogen per inwoner
is geworden.
Voor de meeste mensen die al dan niet beroepsmatig met zonnestroom in aanraking zijn gekomen, zal het zeer interessante, 423 pagina's tellende boek "Een kwestie van lage adem. De geschiedenis van duurzame energie in Nederland" van Verbong et al. (2001) onbekend zijn. Het mag als standaardwerk van de geschiedenis van duurzame energie sensu lato in Nederland worden beschouwd (u kun het nog steeds kopen voor een zeer billijke prijs). Lange tijd is er weinig op dit vlak verschenen, met name wat een inventarisatie van de razendsnelle ontwikkelingen in de zonnestroom wereld betreft. Daar waren weliswaar beslist al flinke aanzetten toe gegeven in Verbong's boek, maar veel details, bij de zonnestroom (r)evolutie betrokken personen, instituten, bedrijven e.d., waren daar niet, of gedeeltelijk slechts summier vermeld.
Dat gat is nu opgevuld. Op 4 september werd het eerste exemplaar van het maar liefst 564 pagina's tellende, prachtige boek, "Zon in de polder. 50 jaar onderzoek, ontwikkeling en toepassing van zonnestroom in Nederland" uitgereikt aan plaatsvervangend Directeur Strategie Energiesyseem van het Ministerie van Klimaat en Groene Groei, Niels Redeker. Het boek werd overhandigd tijdens een bijeenkomst in het al sinds 1966 bestaande, en sedert 2018 als Rijksmonument aangewezen Evoluon in Eindhoven.
|
^^^
Overhandiging van de "Solar Bible" door co-auteur Wim Soppe,
aan Niels Redeker
van het sinds juli 2024 bestaande Ministerie van Klimaat en Groene
Groei. Redeker stelde
in een eerdere toelichting, dat de ontwikkelingen in de energiemarkt
weliswaar wederom tot
beleidswijzigingen zullen gaan leiden (zo zal de succesvolle SDE regeling
omgezet worden in een
"contracts for difference" incentive), maar dat het ministerie,
in deze lastige tijd,
beslist niet de enorm geprofessionaliseerde zonnestroom sector zal
laten vallen.
De auteurs zijn prominenten in de Nederlandse solar wereld, die op kundige wijze een gigantische hoeveelheid informatie hebben samengevat tot de nieuwe Solar Bible, een expliciet eerbetoon aan de tomeloze inzet van velen die Nederland op dit vlak hebben gemaakt tot waar ze nu staat.
De auteurs zijn: (1) Wim Soppe, die vooral zijn sporen heeft nagelaten op het vlak van ontwikkeling van dunnefilm zonnecel technologie, (2) Ronald van Zolingen, die een enorme carrière in kristallijne silicium technologie heeft doorlopen, zowel op puur technisch vlak, als in de normering van diverse aspecten van zonnestroom, en natuurlijk zijn hoogleraarschap aan de TUe te Eindhoven, en (3) de bij velen welbekende "superpromotor van zonne-energie", ook wel "Zonneprof", Wim Sinke, die met name bij, achtereenvolgens, AMOLF, en ECN (nu TNO EnergieTransitie), enorm veel energie in de verdere ontwikkeling van geavanceerde zonnecel technologie heeft gestoken. Hij heeft deeltijd-hoogleraarschappen bij zowel de universiteiten van Utrecht als Amsterdam gehad, is een belangrijk persoon achter het opstellen van toekomstbepalende "Solar Roadmaps", is betrokken geweest bij Europese samenwerking m.b.v. zonnestroom, en is altijd een graag geziene gastspreker bij talloze conferenties, waar hij de meest recente ontwikkelingen van deze technologie als geen ander weet te verbeelden en over te dragen aan het publiek. Hij heeft diverse prijzen op zijn naam staan, waarvan de Europese Becquerel Prize (2011) als kroon op zijn werk werd uitgereikt. Ook werd hij voor zijn onvermoeibare inzet voor ontwikkeling en promotie van zonnestroom vier jaar later benoemd tot Ridder in de Orde van de Nederlandse Leeuw.
^^^
De hard werkende heren, co-auteurs van de nieuwe "Solar Bible",
poserend voor een ouder symbool van
technologische vooruitgang, het Evoluon in Eindhoven, nu Next Nature
Museum.
De auteurs stellen ook, dat ze, ondanks het feit, dat het boek een dikke pil is geworden, ze zichzelf wel beperkingen op moesten leggen, omdat het anders veel dikker had geworden, onhandelbaar, en onoverzichtelijk. Ik hoorde tijdens de borrel, dat heel veel informatie nog uit het papieren tijdperk komt, en dat er enorme hoeveelheden documenten fysiek gechekt moesten worden. Een van de problemen die ze bijvoorbeeld tegenkwamen, was een groot verlies aan documentatie bij de overgang van ECN naar TNO.
In het voorwoord geven de auteurs dan ook enigszins deemoedig, de "beperkingen" aan van deze belangrijke uitgave:
"De ontwikkeling van zonnestroom werd en wordt gedragen door vele enthousiaste, gedreven en deskundige personen. Honderden worden bij naam genoemd, maar wij zijn ons ervan bewust, dat nog steeds velen niet, of niet expliciet aan bod komen. Daarvoor onze excuses, het toont de onvolledigheid van ons verhaal en zegt niets over het belang van hun inbreng."
Voorwoord
Het voorwoord van deze nieuwe "Solar Bible" is geschreven door niemand anders dan Diederik Samsom. Die enigszins weemoedig terugblikt op een Greenpeace actie in het voorjaar van 2000 tijdens een aandeelhoudersvergadering bij Shell, waarbij toenmalig directeur Jeroen van der Veer negatief reageerde op het verzoek om de grootste zonnecellenfabriek ter wereld te bouwen, met een capaciteit van 500 MWp (zie ook bespreking van oud Elektuur artikel, waarin de - veel kleinere - Shell fabriek in Gelsenkirchen figureert, in de "oldies" sectie van Polder PV). De wereld is dramatisch veranderd in de tussentijd, een fabriek met een jaarproductie van "een halve GWp" is tegenwoordig eufemistisch gezegd, een lachertje. Samsom besluit zijn voorwoord, dat alle harde werkers in de PV business niet alleen de pessimisten hebben verslagen, maar "zelfs de optimisten van Greenpeace". En "realiseerden ze de ultieme droom van deze generatie: de zon grijpen."
Inhoud
De inhoud van het nieuwe boek is zeer veelzijdig, en onderverdeeld in diverse thema's. De belangrijkste hoofdstukken worden hieronder benoemd.
Aan het eind van het dikke boek volgen nog enkele kortere hoofdstukken, met de volgende thema's
Polder PV dankt de auteurs voor de vermelding van het sedert 2004 "live" gegane initiatief van zijn website Polder PV ("luis in de pels van de sector en de overheid") in de sectie Zonnestroommedia, met foto uit het interview door Holland Solar n.a.v. het veertig-jarige jubileum van deze organisatie (eind 2023).
Het boek sluit af met een overzicht van de 539 figuren, een samenvatting en toelichting van de veelgebruikte termen en begrippen, 3 biografieën van de auteurs, en een nawoord met bedankjes, waaronder die voor de financiële ondersteuning van TKI Urban Energy en AMOLF natuurlijk niet mag ontbreken. Tot slot volgt een uitgebreide lijst met (1.124) referenties die zijn gebruikt in de tekst.
Het boek is opgedragen aan Frans Saris, hoogleraar natuurkunde aan de Universiteit van Utrecht, die met het motto "voor niets gaat de zon op" talloze studenten en promovendi begeleidde, en wist te enthousiasmeren voor onderzoek aan zonnecel technologie. Hij overleed op 29 juni 2025.
Bijdragen en afsluiting
Voor de officiële uitreiking van het boek waren er nog diverse bijdragen van belangrijke personages in de tumultueuze solar geschiedenis van Nederland. Achtereenvolgens mochten de volgende personen het woord doen, onder de regie van sessie voorzitter Marieke Rietbergen van Design Innovation Group: Niels Redeker (Mininsterie van Klimaat en Groene Groei), Bruno Ehrler (AMOLF / SolarNL), Wijnand van Hooff (Holland Solar), Wilfried van Sark (hoogleraar Integratie van Zonne-energie, Univ. Utrecht), en Ando Kuypers (Programma-manager Zonne-energie TNO).
Ik vond met name de bijdrage van Ando zeer inspirerend, die een fantastisch verhaal had over "De Heilige Graal", waar in zonne-energie kringen veelal over wordt gesproken. Hij haalde Galadriel's beroemde uitspraak uit de Tolkien film Lord of the Rings aan, "History became legend, legend became myth", en wist dat op fenomenale wijze te vertalen naar de dynamische evolutie die zonnestroom heeft doorlopen. Hij ging daarbij ook in op duurzaamheid van PV systemen, de rol van Nederlandse onderzoekers daarbij, en wist een deel van de aanwezigen, waaronder ondergetekende, enigszins te shockeren met een foto van een 8,6 MWp agri-PV installatie nabij Lishui, Zhejiang, oost China. Bestaande uit 95.648 stuks 90 Wp perovskiet (!) modules van Chinees producent MicroQuanta, met hulp van Nederlandse technologie. Reeds opgeleverd in 2024, waarmee voor de zoveelste maal de enorme technology-leap in de Chinese industrie wordt gedemonstreerd, die dus beslist niet alleen afhankelijk is van ook nog steeds voortgezette progressie in silicium-gebaseerde zonnecellen en -panelen. Een gewaarschuwd mens (lees: Europese PV industrie) telt voor twee.
Afsluitend liet Ando ook nog eens de meest recente bijdrage aan verdere verduurzaming zien, een prototype van een "ultra low carbon" perovskiet zonnepaneel van 32 bij 34 centimer, ingebed in "circulaire kunststof", gemaakt via een al langer ontwikkeld roll-to-roll proces. Het resultaat van een samenwerkingsverband tussen TNO en lichtgewicht zonnepaneel producent Solarge. De historie, die aan het begin staat van uiteindelijke mythevorming.
Afsluiting
Na de uitreiking was er een gezellige borrel, waarbij de drie auteurs het zeer druk kregen met het zetten van handtekeningen in de ter plekke verkochte, nagelneue "Solar Bibles". Het was bijna een familiefeestje, met weerzien van vele oudere bekenden, en talloze mensen die op technisch en educatief vlak, Nederland lange tijd, en met veel vallen en opstaan, vooruit hebben geholpen. Polder PV kon eindelijk eens de hand schudden van de uitvinder van de OK4E-100 micro-inverters die hij nog steeds (al een kwart eeuw) gebruikt, Henk Oldenkamp, die na het faillissement van zijn laatste technische wonderkind, Solarnative, inmiddels alweer bezig is aan een nieuw project met geavanceerde accu opslag techniek.
Al met al een zeer geslaagde dag. Een indrukwekkend boek, geschreven door zeer deskundige auteurs. Nederland mag trots zijn op zoveel kennis en kunde, en de talloze mensen, die deze groot geworden PV-sector verder vooruit hebben geholpen, of die daarbij gaan helpen!
Het boek is on-line te bestellen bij Hellobook via onderstaande link:
https://www.hellobook.nl/product/zon-in-de-polder/
|
