PV-systeem

<<< recenter

actueel 100-91 90-81 80-71 70-61 60-51 50-41>>> highlights JSS22

ouder >>>

---

25 september 2012. Volgende concurrent voor Helianthos uitgeschakeld - demise Flexcell. Een hoog rendement heeft het Zwitserse bedrijf VHF-Technologies SA met hun verder zeer interessante amorf Si dunnelaag "zonnestroom genererende matten" nooit gehaald. De datasheets die op de website van het onder de veel bekendere handelsnaam bekende Flexcell staan reppen van "matten" met afmetingen van 1,12 x 1,85 (2,072) m² en 1,2 x 3,60 (4,032) m² voor membranen aan te brengen op metalen daken. En van exemplaren van 1,32 x 3,70 (4,884) m² voor "roofing membranes" die zelfs als de waterkerende laag gebruikt kunnen worden. Echter, de nominale vermogens zijn slechts 75-85 Wp voor de kleinste matten, en 150-170 Wp voor de grootste exemplaren. Derhalve bewegen de "module rendementen" zich tussen de 3,07 en 4,22%. En dat is zelfs in de "dunne laag wereld" opmerkelijk laag.

Op de projecten pagina van Flexcell staan de nodige fraaie referentie installaties met o.a. gebogen daken en anderszins lastig met andersoortige (stijve) modules te bezetten daken met schaduw leverende objecten. Voor dat soort daken is toepassing van dit soort zeer lichte membraan systemen (Flexcell: 2-7 kg/m²) beslist zinvol. En dat is dan ook, net zoals door de collegae die in membranen ingebed celmateriaal van het concurrerende Amerikaanse United Solar hebben gebruikt, veelvuldig toegepast (tot de laatsten horen o.a. het Duitse Alwitra, en het Nederlandse bedrijf WeKa Daksystemen B.V.).

Klaarblijkelijk werd de technologie ook door anderen als zo zinvol beschouwd, dat Flexcell/VHF-Technologies zelfs vanaf 2007 onderdeel is geweest van de technology driver op kristallijn module gebied, de Duitse gigant Q-Cells. Die 57% aandeel in de onderneming had verworven. Er waren zelfs plannen voor uitbreiding van de productie capaciteit, een verdubbeling van de in 2008 gerealiseerde 25 MW.

^^^
Flexcell stand toen alles nog in orde leek, tijdens Intersolar 2009 in München (al had Q-Cells hun
meerderheids-aandeel eerder in dat jaar al afgeschreven). Let op de omvang van het flexibele,
op een kunstof substraat aangebracht module, rechtsonder.

De technologie die de naamgever sinds 2000 toepaste heet "very high frequency (VHF) plasma deposition", is bedacht aan de Ecole d’Ingénieurs du Canton de Neuchâtel in Le Locle, en ontwikkeld door het Institute of Microtechnology (IMT) aan de universiteit van Neuchâtel (waar ook het beroemde Oerlikon haar dunnelaag technologie concepten aan heeft te danken). Middels deze technologie werd het mogelijk gemaakt om dunne, lichte, en flexibele kunststof substraten toe te passen (concurrent United Solar gebruikte een metalen oppervlak), en zo'n 300 maal zo weinig halfgeleider grondstof te kunnen inzetten dan bij de "klassieke" kristalijne technologie platforms. Dat was in de beginjaren beslist nog relevant, toen solar-grade silicium nog zeer duur was.

Echter, de ontwikkelingen zijn snoeihard gegaan bij juist die kristallijne business: de module rendementen liggen vele malen hoger (14-15% bij multi's, tot over de 20% bij mono's), de efficiënties kunnen stapsgewijs verder worden opgeschroefd zodra de financiële situatie dat toelaat, de productiekosten van "klassieke", uit cellen bestaande Si modules zijn dramatisch gedaald, o.a. omdat de proceskosten van silicium in een vrije val terechtkwamen doordat grote Si "raffinaderijen" on-line kwamen. Ondertussen zijn er enorme overschotten op de markt aanwezig van meestal prima kristallijne modules, en er valt gewoon niet (meer) tegen op te concurreren. De niche-markten die ondernemingen als Flexcell voor zichzelf hadden aangeboord konden blijkbaar niet genoeg omzetten genereren om de onderneming van genoeg werkkapitaal te voorzien om met name de module rendementen omhoog te krijgen. Ook de niche-markt van de "portable" zonnestroom om bijvoorbeeld mobiele elektronica van prik te voorzien (met flexibele, oprolbare modules) mocht blijkbaar geen soelaas bieden, en bracht veel te weinig geld op.

Ondanks het technische en "kosten" potentieel moest Q-Cells* door verliesgevende cijfers van o.a. Flexcell, het aandeel in de onderneming al in het voorjaar van 2009 afschrijven (bericht op SolarServer.de).

*Q-Cells moest zelf na een record verlies in 2011 op de knieën, vroeg begin april 2012 vrijwillig onder een beschermde constructie insolventie aan, en is na het nodige gesteggel en na - wonderwel - relatief weinig verlies aan personeel uiteindelijk aan het Zuid-Koreaanse conglomeraat Hanwha verkocht.

^^^
Detail van de grote dakmembraan met het rose gekleurde foto-actieve materiaal direct op de
membraan aangebracht, waarboven zich een doorzichtige kunststof laag bevindt met reliëf, blijkbaar
om zoveel mogelijk zonlicht op het materiaal te krijgen (wordt ook soms bij klassieke kristallijne
modules in de vorm van reliëf glas toegepast). Rechtsboven een "junction box" met kabel
aansluiting voor het in serie schakelen van de reuzen-matten.

Het gevolg is achteraf bezien voorspelbaar gebleken: VHF Technologies heeft het niet gered, ondanks een lonkend perspectief van potentiële productiekosten van zo'n 60 Eurocent/Wp bij toepassing van een nieuw concept met micromorf Si tandem cel structuur. Het is echter nooit in de commerciële productie gekomen. En het faillissement is door te hoge schulden onafwendbaar gebleken. De site www.24heures.ch meldde dat op dinsdag het Tribunal d'arrondissement de la Broye et du Nord vaudois het definitieve faillissement uitsprak over de onderneming, nadat er een tijd was gestreden om het bedrijf nog van de ondergang te redden. Er werd gesproken van een mogelijke financiële injectie van 8 miljoen frank in de onderneming, maar de pogingen strandden op onenigheid tussen de investeerders. Sinds het voorjaar werd er niets meer geproduceerd, in mei was het personeel al ontslagen. De boedel in de fabriek in Yverdon-les-Bains (zuidwest oever van Lac-de-Neuchâtel, Zwitserse Jura) zal worden verkocht om (een deel van) de schuldeisers te kunnen betalen. De schuld zou opgelopen zijn tot 24 miljoen Zwitserse frank (bijna 20 miljoen Euro).

Dus geen "smart power" meer voor Flexcell. Ondanks de "brilliant solutions" was de markt niet overtuigd, ging deze haar eigen gang, en bleek het Flexcell concept een brug te ver of een stadium te vroeg.

Anderen gingen Flexcell voor
Bovenstaande lijkt sterk op de aftakeling zoals die van de al veel langer in de business opererende concurrent United Solar Ovonic LLC (Energy Conversion Devices), wat al jaren financieel bezien slecht heeft gepresteerd. En die dan ook door de knieën ging zoals door mij op 8 september 2011 voorspeld, en op 14 februari 2012 "vrijwillig" insolventie heeft aangevraagd. In mei gaf ECD de pogingen op om nog een koper te kunnen vinden voor hun technologie platform(s), begin augustus gaf de rechtbank toestemming voor complete ontmanteling van de onderneming. Op 24 september 2012 werd de in twee decennia (!) opgebouwde kennis, en de patenten van ECD / United Solar door veiling huis Hilco Streambank te koop aangeboden ("incredible opportunity", voor wie wel van een gokje houdt...).

Global Solar ook in problemen
De Duitse tak van de Amerikaanse dunnelaag CIGS fabrikant Global Solar vroeg in juni insolventie aan, en kondigde sluiting aan van de 35 MW (!) productie lokatie in Berlijn. Weliswaar wordt vanuit Amerika doorgewerkt aan de productie, maar het is verrassend om te zien dat een producent van flexibele dunnelaag dakmembranen met relatief hoge, en al zeer interessante "module rendementen" (vanwege toepassing CIGS platform), tot zo'n 10,5% (module rendement, "apertuur rendement" van max. 12,6%) het blijkbaar ook al niet heeft kunnen redden.

Kans voor Helianthos?
Mensen die altijd het zonnetje in het leven zien zouden kunnen concluderen dat, nu een fors deel van de concurrentie is "weggevaagd", dat Helianthos, wat ook al bijna twee decennia "geschiedenis" in research achter zich heeft, nu in de "doorstart fase" bij het onverwachte konijn uit de goochelhoed, HyET, een "gouden toekomst" voor zich zou hebben. Ik wil natuurlijk de positieve gedachten bij de ongetwijfeld hard doorwerkende ondernemers niet van teveel citroenzuur voorzien, en bewonder hun toekomst gerichtheid en volharding. Maar de insolventies en faillissementen van internationale ondernemingen met vergelijkbare producten (met commerciële productie, in het geval van Global Solar al een hoog rendement, en met reële hardware verkoop, i.t.t. Helianthos) zouden toch minstens tot ernstige overpeinzingen bij de directie moeten leiden.

Want HyET, die Helianthos voor een prikkie van 5 miljoen Euro overnam op het allerlaatste moment, moet het meteen "goed" doen, met een team van 15-20 medewerkers (die daar vast wel voor betaald willen worden), een dijk van een product in handen zien te krijgen, met het liefst een zo hoog mogelijk omzettings-rendement, van de band rollend met minimale product afwijkingen (anders kunnen ze een IEC certificaat wel op hun buik schrijven), en zo goedkoop mogelijk geproduceerd, dan wel met zo hoog mogelijke marges te verkopen. En er moet genoeg speelruimte zijn om de rendementen verder te verbeteren en de productieprocessen (allemaal in eigen huis ontwikkeld) te optimaliseren.

HyET, wat vooral haar sporen heeft verdiend in de fossiele energie business, heeft zichzelf drie jaar de tijd gegeven om in die zelf verkozen opzet te slagen. In het voorjaar van 2015 zouden we het "definitieve" antwoord moeten weten op de vraag of dat alles zal gaan lukken. In termen van de PV-business is dat nog een hele lange tijd, waarin enorm veel kan gaan geschieden.

Bericht op www.24heures.ch (19 september 2012, bericht over definitieve faillissement van Flexcell).

http://www.flexcell.com (website van Flexcell nog steeds actief op 25 sep. 2012, geen spoor van berichtgeving over de insolventie of het daar op volgende faillissement)
Q-Cells en haar dochterondermingen incl. Flexcell (Photon International Jan. 2009, potentieel productiekosten met micromorf tandem concept zou bij het Flexcell platform neerkomen op 60 Eurocent/Wp)

---

20 september 2012. Meer fiets-PV avontuurtjes, ditmaal in de Gelderse Vallei tot in Amersfoort. Mijn partner en ik waren vorig weekend weer eens de paden op, de lanen in. Voor een leuk kampeer weekeindje in de Harskamperdennen aan de westrand van de Veluwe lieten we ons daartoe riant met de trein naar Barneveld vervoeren, midden in de bio-industrie van de Gelderse Vallei. Vervolgens fietsten we met een - geplande - omweg via een "solar object" naar de camping. Bewogen we ons zaterdag per velocipede rond in het Nationaal Park Hoge Veluwe - met geurende en kleurende heide. En pedaleerden we zondag weer terug, ditmaal via een ander zonnig referentiepunt, en tot slot nog via Amersfoort Nieuwland naar het centraal station van die stad, waarna we per trein weer terugkeerden.

Over onze PV encounters in de Gelderse Vallei heb ik een aparte fotopagina gemaakt (3 projecten met in totaal ruim 320 kWp aan capaciteit):

Drie grote zonnestroom projecten in de Gelderse Vallei

Voor meer fotopagina's op Polder PV, zie deze verwijzings-pagina.

Nieuwland revisited, re-aligned?
Ik wilde hier nog even besluiten met ons korte bezoekje aan Nieuwland. Want dat pioniers-project van REMU, 1,35 MWp aan PV installaties van zeer verschillend pluimage, met verschillende eigendomsverhoudingen (heel wat ernstige koppijn bezorgd hebbend bij de betrokken partijen), werd afgelopen zomer gerenoveerd. Althans, de bedoeling van REMU rechtsopvolger Eneco was dat die eind 2011 al geplande, omvangrijke, en te zien aan de noodzakelijke werkzaamheden dure renovatie operatie, deze zomer zou worden afgerond. Dat lijkt niet (helemaal) te zijn gelukt. Want we troffen dit tafereel aan, op de zuid-daken van de de Waterviolier, te zien vanaf de Watersteeg brug:

Voor detail zie volgende foto:

KLIK op foto voor uitvergroting

Duidelijk is te zien dat de complete PV generator van de daken gehaald moe(s)t worden, en, waarschijnlijk, gezien eerdere uitlatingen, kabels nagekeken en/of vervangen, panelen en aansluitingen moeten worden gecontroleerd, (deels?) omvormers vervangen, en wat al niet. Mij is in ieder geval ter ore gekomen dat op diverse daken (ook) de complete dakbedekking vervangen moest worden omdat delen (deels) waren weg gerot vanwege dakdekkers-fouten bij de bouw, eind vorig eeuw.

Ook aan de achterkant van de te renoveren huizenblokken is te zien dat het hier niet om kattenurine gaat, maar om een omvangrijke dak renovatie. Eneco betaalt, onduidelijk is of er eventuele gevolgschades op (mogelijk al lang niet meer bestaande) aannemers verhaald (kunnen) worden. De hier getoonde dakrenovatie vond plaats in het Jersey deelproject, met 154 woningen, waarvan er 99 zonnepanelen als een "luifel" op het dak hebben liggen. Het gaat om een project met 3.480 m² aan Shell Solar modules. Er zijn hier ook dummy panelen toegepast bij de bouw (deels schaduw problemen). En, byzonder, er zijn in eerste instantie omvormers van het niet meer als zodanig bestaande Zwitserse bedrijf Advanced Solar Products AG toegepast. Dat bedrijf werd eerst door SOLON SE overgenomen, waarna het door Delta Renewable Energy Systems (Switzerland) AG werd ingelijfd (2010, zie historie). Onduidelijk is of die oorspronkelijke ASP omvormers nog in gebruik zijn.

We hebben nog wat rondgefietst in de wijk, waarbij we verder de oude vertrouwde taferelen aantroffen, te zien aan de volgende foto's (selectie):

KLIK op foto voor uitvergroting

Iemand nog interesse in een leuke woning met PV-dak? Oude Grutmolen, Amersfoort-Nieuwland, deze woning stond te koop toen we daar waren. Waarschuwing: het dak zou wel eens niet "van u" kunnen zijn als u zo'n huis koopt. Want in het boek over Nieuwland (van Henk Bouwmeester / Jan van IJken) wordt gezegd dat de dakbedekking van deze koopwoningen in eigendom is van ... REMU (dus nu: Eneco). Weet waar u aan begint.

De bekende sporthal aan de Watersteeg (achtergrond), met op de voorgrond een mooie doorzicht façade. 42,5 kWp en 97 m² doorzicht panelen, in eigendom van Eneco (recht van "overpad" op daken sporthal verleend door gemeente Amersfoort).

Gezellig tafereeltje op een van de "schoolwoningen" aan de Zeldertsedreef, met toen innovatieve, zeer smalle "dakpan" modules van Shell Solar (multikristallijn) die in een cassette tussen de overige leisteen dakpannen liggen ingebed. Ook deze panelen (75 stuks op elk van de tien woningen) zijn eigendom van Eneco, en voeden via de meter van het betreffende huishouden direct in op het net...

KLIK op foto voor uitvergroting

Mag natuurlijk niet ontbreken: een van de enorme dakvullende systemen met een zeer steile hellingshoek (70 graden!). Dit exemplaar is aan de Kalmoes. Shell Solar modules "van de goede soort" (geen fysieke problemen bij gezien). In dit buurtje is volgens het boek over dit project op 119 woningen in totaal 2.832 m² aan modules geplaatst. Panelen zijn eigendom van de woning eigenaren, huurders betalen een gebruiks-fee aan de verhuurder.

Probleempje

KLIK op foto voor uitvergroting

Schooltje tussen De Bonte Koe en De Witte Zwaan, wat volgens het project boek is uitgerust met een 10 kWp installatie met 124 modules. Die oorspronkelijk met OK4 omvormers waren uitgerust (mogelijk later vervangen). Hier is helaas wel een probleem te zien wat doet vermoeden dat er meer "aan de hand kan zijn" in deze wijk. En dat toont de volgende detail foto:

KLIK op foto voor uitvergroting

Afgezien van de beschaduwing die voorkomen had moeten worden door een andere systeem opzet (die in deze set-up sowieso fors systeemrendement kost), zijn er duidelijk lichtgekleurde delaminatie vlekken te zien rechts naast de schaduw. Ik zag bij meerdere modules op deze installatie vergelijkbare vlekken (is in ieder geval geen vogelpoep). Dat kan een groot probleem zijn, zeker als dit module type ook elders in Nieuwland is gebruikt. Zie daartoe mijn artikel over delaminatie bij Shell Solar modules (vooralsnog: "RSM" en "S" series), en mijn herhaalde oproep om getroffenen gezamenlijk te laten optreden.

In ieder geval hebben we in een kort weekend weer een hoop zonnestroom capaciteit gezien - zowel gerenoveerd "oud" spul, als relatief nieuwe, voor Nederlandse begrippen, forse installaties (Gelderse Vallei).

Zelf van boven kijken in zonnepanelen-rijk Nieuwland? Dat kan:

http://binged.it/OIAtmW

---

NAAR INDEX PAGINA

^ TOP

---

18 september 2012. Grootste zonnecellen producent ter wereld legt deel capaciteit stil. Het rommelt overal in de PV-business. Waren het de afgelopen jaren vooral de Amerikaanse en Europese producenten van, met name, zonnecellen en -modules, is het nu de beurt aan de tot een reusachtig waterhoofd gegroeide Chinese zonnestroom sector. Volgens het portal enfsolar.com (voorheen enf.cn), wat een hoop inside information uit China heeft omdat ze grotendeels in dat land werkende mensen in dienst hebben, is de laatste stand van zaken dat er 872 producenten van kristallijne modules zouden zijn in dat reusachtige land.

Photon meldde in 2011 een mondiale productie capaciteit van 37,185 GW. Echter, in dat jaar werd door de analisten van Solarbuzz (een van de meest betrouwbare research groepen) een fysieke productie van slechts 29,5 GW gemeld, terwijl er daadwerkelijk zelfs maar 27,4 GW zou zijn afgezet in hetzelfde jaar (Solarbuzz samenvatting, 19 maart 2012). En dat, terwijl incentive regimes voor PV in diverse grote afzetmarkten verder fors zijn ingeperkt. Dit kan niet lang door blijven gaan, er is gewoon teveel productie capaciteit, en datgene wat er op die lijnen/in die fabrieken wordt geproduceerd zal in een steeds fellere concurrentieslag met verhoogde inspanningen moeten worden afgezet op de wereldmarkt.

Het begint duidelijk te worden dat een hoop van de kleinere producenten het op termijn zeker niet meer zullen trekken. En dat er door de Chinese regering al langere tijd wordt ingezet om enkele grote reuzen te laten floreren.

Suntech wijzigt koers
Maar zelfs die reuzen zijn niet van de teneur van het afgelopen jaar gevrijwaard. Het aan de New York Stock Exchange genoteerde Suntech Power Holdings Co., Ltd., sinds 2010 de grootste producent van zonnecellen ter wereld, met in 2011 2.096 MW aan "shipments" (jaarverslag 2011, pdf) cq. 2,22 GW fysieke productie (Photon 4/2012), heeft aangekondigd dat ze productie capaciteit voor het maken van zonnecellen in hun hoofdvestiging in Wuxi hebben stil gelegd. Om de productie kosten te verminderen en de operationele overhead te reduceren ("reduce operating expenses"). Deze mededeling komt slechts enkele dagen na de aankondiging van de Europese introductie van alweer een nieuw, relatief hoog-efficiëntie hebbend, uit 72 cellen bestaand PV-module met een nominaal vermogen van 305 Wp en een module rendement van 15,7% (persbericht m.b.t. introductie SuperPoly STP305-24/Ve module). Bestaande uit cellen verkregen uit de innovatieve, door o.a. Suntech ontwikkelde "ingot-casting" techniek, waarbij de voordelen van multi- en monokristallijne productie processen worden verenigd (zie beschrijving Polder PV in bericht van 28 juni 2011).

Anti-dumping maatregelen een van de oorzaken
Opvallend is, dat de opvolger van de oprichter van het bedrijf (Shi Zhengrong), CEO David King (persbericht 15 aug. 2012), expliciet de volgende globale oorzaken noemt voor deze ingrepen: (1) de anti-dumping heffingen tegen goedkope Chinese PV-cellen (en -modules) in U.S.A., (2) het op 6 september gestarte onderzoek van de Europese Unie naar vergelijkbare praktijken in Europa, en (3) het mede door aggressieve uitbouw van capaciteit in China veroorzaakte mondiale over-aanbod van zonnestroom panelen. King stelt niets anders te kunnen doen om, op basis van deze belangrijke mondiale markt-trends, de eigen top-onderneming te heroriënteren, en de bedrijfsvoering te optimaliseren.

De intentie van King is om door een kleinere productie basis te kiezen, (1) de productie kosten te kunnen verlagen (wat lijkt in te houden dat zeer grootschalige productie van zonnecellen niet altijd tot kostenefficiëntie leidt?). (2) De ingezette capaciteit beter kan worden benut (en mogelijk eindelijk op "vollast" zou kunnen draaien, i.p.v. langdurig stil te staan). En (3) om een hogere product kwaliteit te krijgen. Ook dat laatste is opmerkelijk, omdat Suntech als kwalitatief hoogwaardig merk goed bekend staat, wat door deze claim van de CEO blijkbaar bij "grootschalige productie" (Suntech's handels"merk") in twijfel wordt getrokken. Wat zou betekenen dat die kwaliteit bij zeer grote productie volumes een risico factor zou zijn (kwaliteits-management te complex, te ingewikkeld, te duur???).

Suntech hoopt door de beleidswijzigingen in 2013 weer een positieve cashflow te kunnen laten zien na het negatieve resultaat in het tweede kwartaal (persbericht 31 aug. 2012). Veroorzaakt door wat een grootschalige fraude met een investeringsfonds in Italië blijkt te zijn.

<<< Ook hoogvlieger - en een van de rijkste Chinezen - Shi Zhengrong, oprichter en jarenlang succesvol leider van Suntech, moet waarschijnlijk tandenknarsend toezien dat zijn bedrijf een forse stap terug moet doen in onzekere tijden. Sinds augustus 2012 niet meer als CEO, maar als "Chief Strategy Officer", en als voorzitter van de Raad van Bestuur (Executive Chairman of the Board) werkzaam. David King volgde hem op als CEO van de onderneming (persbericht 15 aug. 2012). Foto: © Suntech Power Holdings Co., Ltd. (deze pagina)

In de praktijk
Zoals gezegd is de cellen productie capaciteit fors verminderd, en wel van het niveau van 2,22 GWp in 2011 (cf. Photon rapportage) naar momenteel "tijdelijk" 1,8 GWp, een reductie met zo'n 19%. In het april nummer van Photon werd nog gerept van uitbreidingsplannen naar een cel productie capaciteit van 2,746 GW, eind 2012. Over-ambitieuze plannen die dus voorlopig diep onderin de diepvrieskist kunnen worden gestopt...

Dit alles heeft onherroepelijk gevolgen voor het personeelsbestand in de cellen productie lokaties, er wordt gesproken over 1.500 werknemers in China wier baan op de tocht staat. Het grootste deel zal elders binnen de holding emplooi worden aangeboden, anderen zullen gedwongen worden ontslagen met medename van wat eufemistisch een "severance package" wordt genoemd ("uitkering bij ontslag"). Suntech verwacht met de maatregelen vooral de bezettingsgraad van de (overgebleven) zonnecel productie lijnen aanzienlijk te kunnen verbeteren. Bovendien zouden de module kosten omlaag moeten gaan omdat uitsluitend de beste lijnen, met de laagste kosten, in stand zullen worden gehouden. Iets dergelijks werd niet lang geleden door de Duitse cellen tycoon Q-Cells geprobeerd, maar die kon desondanks niet tegen de Chinese dump praktijken op, en zakte door de benen in een verbijsterende insolventie procedure. Duitsland's trots Q-Cells is inmiddels overgenomen door de Taiwanese PV-moloch Hanwha Group (met productie lokaties van het opgeslokte Solarfun in China), die 80% van de Q-Cells werknemers in dienst zal houden (persbericht Q-Cells 14 sep. 2012).

Zowel de wafer productie capaciteit (1,6 GW), als die voor de productie van modules (2,4 GW) blijven bij Suntech intact, dus deze Chinese moloch blijft, indien ze de volumes kunnen blijven afzetten die ze vorig jaar reeds hebben geproduceerd, een van de grootste module producenten in 2012. Daarbij is het beslist niet onmogelijk dat ze deels van derden (specialisten) zonnecellen voor hun modules zouden kunnen gaan betrekken, als dat uiteindelijk goedkoper blijkt te zijn. In de rapportage over de resultaten in het derde kwartaal zal nader ingegaan worden op de effecten van de forse ingrepen op de financiële positie van de onderneming.

Meer soortgelijke berichten verwacht
Ongetwijfeld zullen over niet al te lange tijd vergelijkbare acties worden aangekondigd bij andere grote Chinese molochs. Want de mondiale markt wordt al lange tijd overspoeld met modules die voor dumpprijzen worden aangeboden. Dat kan niet heel erg veel langer doorgaan, want de aanbieders verdienen er steeds minder op, en hun marges verdwijnen als sneeuw voor de zon. Er moet wel geld worden verdiend om de in hoogtijdagen voor veel geld gekochte (vaak Europese...) wafer-, cellen-, en module productie apparatuur "terug te verdienen", het personeel aan het werk te houden, en door technologische verbeteringen (ook niet voor niets te "krijgen") de moordende concurrentie het hoofd te blijven bieden...

http://ir.suntech-power.com/phoenix.zhtml?c=192654&p=irol-newsArticle&ID=1735570&hilight= (persbericht Suntech van 17 september 2012)

---

14 september 2012. Na de veldslag ook nog even dit (2). U heeft elders op de DE pagina mijn bespiegelingen over de mogelijke gevolgen van de verkiezingen kunnen lezen met wat pittige noten die u naar verkiezing "links" of "rechts" kunt laten liggen. Of ze met smaak oppeuzelen.

Nu weer back to business, de wereld draait gewoon verder. Met steeds meer zonnestroom, ongeacht wat er op ons eigen speldeprikkie geschiedt. En de nodige dynamiek in de PV-industrie, waar je gek van wordt.

Zomaar een willekeurig greepje uit de laatste Photon nieuwsbrief en uit andere bronnen:

---

12 september 2012. Herhaalde oproep: melden Shell Solar module problemen. N.a.v. een in februari door mij gepubliceerde analyse van de problemen met "delaminatie" bij sommige (niet alle) typen Shell Solar modules, heb ik in de loop van de tijd enkele reacties gehad van "slachtoffers". Een exemplaar, waarbij naast zeer duidelijke delaminatie verschijnselen ook blazen in de achterste folie van de modules zijn geconstateerd, nopen tot verdere ongerustheid over de potentiële toekomstige "fysische integriteit" van dergelijke zonnepanelen. Zeker omdat er op Texel een module in een batterij Shell Solar panelen met delaminatie verschijnselen in november 2010 in brand is gevlogen. Tot nog toe lijkt dat een geïsoleerd geval, maar de installatie is wel in zijn geheel vernieuwd op kosten van de rechtsopvolger van (de kristallijne divisie van) Shell Solar, het Duitse SolarWorld (dit onfortuinlijke geval werd gemeld in een artikel in Photon 3/2011).

In een toelichting in het oktobernummer 2011 van hetzelfde vakblad, werd gesteld dat SolarWorld zelfs het dienstverlenende bedrijf Adler Solar GmbH had ingehuurd om de logistieke problemen rond vervangingen in Duitsland te regelen. De bij Photon bekende klanten met delaminerende modules werden vervolgens door SolarWorld geholpen. Althans: met name in Duitsland.

Claim gepland? Contactadres bij Polder PV
Ik heb inmiddels het contact adres van een getroffen Nederlander die daadwerkelijk wil gaan claimen omdat deze niet werd geholpen door zijn leverancier. Bent u ook slachtoffer van vergelijkbare "delaminatie" effecten (voor overzichtje van mogelijke verschijningsvormen daarvan, zie deze webpagina met foto's op Sun-Consult.de), en wilt u ook actief gaan proberen te claimen, hetzij direct bij uw originele leverancier, hetzij bij Shell Solar's rechtsopvolger SolarWorld, stuur dan s.v.p. een e-mail naar Polder PV. Die uw adres zal doorsturen naar diegene die daadwerkelijk actie gaat proberen te ondernemen.

Met als intentie: samen staan we sterk, en gezamenlijk claimen kan een beter effect sorteren dan dat proberen afzonderlijk te doen. Gedenk hiertoe ook de succesvolle gezamenlijke operatie van ODE, ZPV, en diverse actieve particulieren, die in 2003-2005 uiteindelijk NUON, Eneco, BeldeZon, en enkele andere kleinere leveranciers van systemen met uitvallende OK4E-100 omvormers zo ver kregen dat er (soms onvangrijke) renovatie acties werden opgetuigd (berichtgeving op Polder PV).

Verzoeken in die richting m.b.t. "delaminatie bij Shell Solar modules" gaarne richten aan dit e-mail adres. Dan stuur ik ze vervolgens door naar de betreffende persoon.

Documentatie van de problemen met Shell Solar modules in Duitsland (Photon artikelen, genoemd worden sommige types RSM en "S" modules) is bij Polder PV op te vragen.

---

8 september 2012. Meer grafieken CBS cijfers: thermische zonne-energie en windenergie capaciteit. Ondertussen heb ik meer grafieken gemaakt van de meest recente capaciteits-bijbouw cijfers van hernieuwbare energie opties ontleend aan CBS cijfermateriaal tot en met 2011. Het meeste werd 29 juni 2012 al gepubliceerd op StatLine, en in het HE rapport van 23 augustus 2012 overgenomen. Voor een eerste detail analyse betreffende zonnestroom, zie mijn artikel van 30 augustus jl.

De updates betreffen nieuwe capaciteits-bijbouw en accumulatie cijfers voor thermische zonne-energie, wat niet bijster opschoot vorig jaar. Een van de ververste grafieken is deze:

Ook voor de zeer belangrijke hernieuwbare optie windenergie heb ik ververste grafieken gemaakt. Zoals dit exemplaar:

Tot slot ook nog een selectie uit vorderingen in de capaciteits-uitbouw van verschillende HE opties (NB: exclusief de dominante bijstook van biomassa in fossiele centrales!) in een grafiek:

Voor verdere toelichting en achtergronden bij deze en diverse andere CBS statistiek grafieken, zie de aparte pagina voor CBS cijfers 2011. Meer is in de maak/gepland!

CBS cijfers hernieuwbare energie in Nederland tm. 2011 (ctd.)

---

6 september 2012. CertiQ update augustus 2012. Zoals gebruikelijk weinig nieuws onder de zon. Augustus liet een nieuwbouw zien van slechts 158 nieuwe gecertificeerde zonnestroom installaties (lees: SDE systemen). Met een gezamenlijk vermogen van slechts 1,594 MWp. Uiteraard is er veel meer bijgekomen (u hoeft maar op mijn verzamel lijst met PV-newbees met gepubliceerde systeemfoto's te kijken, wat slechts een snipper van het geheel zal zijn geweest). Maar hoeveel dat grotendeels "niet-gecertificeerde", nooit bij CertiQ bekend wordende volume is, gaan we helaas waarschijnlijk pas ergens in het voorjaar van 2013 te weten gaan komen als CBS voor het eerst resultaten over 2012 zou gaan publiceren. Dus dat is nog "eventjes" afwachten...

De onvermijdelijke boodschap: "we kabbelen rustig voort"... (Duitsland gooide er in juli 543 MWp bij...).

CertiQ update PV-markt groei Nederland: augustus 2012

---

5 september 2012. Italië volgt Duitsland, maar blijft op helft steken. Conto Energia > 15 GWp + update.

Via een mededeling in de fantastisch informatieve elektronische nieuwsbrief van Photon belandde ik weer eens op de website van de Italiaanse autoriteit die de zonnestroom- en andere energie ontwikkelingen moet monitoren, de Gestore dei Servizi Energetici GSE S.p.A. Uit de categorie "beelden zeggen meer dan duizend woorden" maar weer even een screenshot:

© GSE (5 september 2012)

Conclusie (aanpassing dd. 6 sep. 2012, n.a.v. Photon newsletter mededeling 27 aug. 2012): Italië heeft inmiddels, als tweede natie ter wereld, meer dan 15 GWp aan door de autoriteiten geregistreerde zonnestroom capaciteit staan. En dat kost per jaar een slordige 6,2 miljard Euro aan invoedings-vergoedingen. Wat betreft de Italiaanse penning beheerders: al dicht in de buurt van het door de dames en heren politici afgesproken "maximum" van EUR 6,7 miljard/jaar. Dus het mes gaat er in als "de laatste" regeling, Conto Energia V zoals verwacht binnen no-time overschreven zal zijn ("slechts" een half miljard Euro budget). Daarna is het waarschijnlijk "basta" voor de ondersteuning van PV-installaties in Italië, wat de autoriteiten betreft.

We moeten verder wel een beetje voorzichtig zijn met ons vastpinnen op "exacte getallen", want de "contatore fotovoltaico" maakte regelmatig zeer merkwaardige sprongen. Wat alles te maken heeft met (a) autoriteiten die de ontwikkelingen schromelijk hebben onderschat, (b) die veel te lucratieve incentives veel te lang hebben laten voortduren, (c) wat heeft geleid tot een absurde, heftige bijbouw dynamiek van PV in het land (waar de sector meermalen voor heeft gewaarschuwd, maar dat was aan dovemansoren gericht), en (d) de Staat hopeloos heeft zitten stuntelen met een chronisch onderbemande dienst die het maar niet voor elkaar kreeg om nauwkeurige, actuele, en, vooral, betrouwbare nieuwbouw cijfers te leveren.

Let ook op het "beperkte" aantal installaties in bovenstaand screenshot, bijna 428.000. Dat impliceert een forse gemiddelde installatiegrootte van maar liefst 35 kWp. Wat komt omdat er enorm veel vrije veld installaties zijn gebouwd in de Italiaanse laars bezuiden de Alpen boog. Joekels zoals het 70 MWp project bij Rovigo, in de Po-vlakte, gebouwd door de bekende Amerikaanse project ontwikkelaar SunEdison.

© SunEdison, from Italian webpage (here)

Of Italië wereldkampioen Duitsland gaat inhalen kan direct worden beantwoord: dat gaat absoluut niet gebeuren. Onze oosterburen hebben al bijna 30 GWp staan, en bouwen ondanks alle politieke retoriek en het schuim op de lippen van energiereus-bobo's, nog wel even door met een paar GWp per jaar. In Italië is echter de pleuris uitgebroken rond de ondersteuning van zonnestroom. En heeft het land onder het "zakenkabinet" geleid door Duitsland's EEG hater Mario Monti een catastrofale koers ingezet, begin dit jaar al door grote vrije veld installaties op (voormalige) akkerbouw gronden met terugwerkende kracht (!!!) buiten de nieuwe regelingen te laten vallen (bericht 27 jan. 2012 en 18 mei 2012). Waarbij na de overschrijving van de kort geleden geopende "Conto Energia V" regeling, er mogelijk in het geheel niets meer voor de ondersteuning voor nieuwe PV-capaciteit zal worden opgetuigd. Of er moeten wonderen gaan gebeuren.

Dat daargelaten: Die 15 GWp "kat-in-het-bakkie" is natuurlijk wel honderd maal zoveel als de grofweg 150 MWp die er in NL zou kunnen staan, met moeite bij elkaar geschraapt sinds de negentiger jaren van de vorige eeuw. In 2007 stond er in het zonnige mediterrane Italia slechts 87 MWp, in 2010 "nog maar" 3,47 GWp. En nu dus al meer dan "15 Gieg". Het is dus snoeihard gegaan, daar, in minder dan 5 jaartjes tijd...

Statistiek pagina GSE / Italië

---

4 september 2012. Nog meer productie grafieken Polder PV. Als uitvloeisel van de reken- en grafiek productie excercitie van de afgelopen dagen heeft Polder PV nog meer nieuwe en ververste grafieken voor u gemaakt:

---

4 september 2012. Inhaal spurtje augustus 2012, maar geen record. U moest even wachten op de productie cijfers voor de mooie zomermaand augustus bij Polder PV. Dat lag aan het feit dat ik die maand nogal wat heb zitten uittesten aan omvormers in onze installatie. Dat, gecombineerd met een omvangrijke, en gecompliceerde spreadsheet met de basis gegevens van onze in de loop van de jaren met een paar zonnepanelen uitgebreide installatie, waarin nogal wat wijzigingen zijn geweest, maakte dat ik zeer zorgvuldig de veranderingen in de maand augustus moest verwerken. Dat was een precies werkje, waarbij ik op een niet kloppende berekening stuitte, die de adrenaline sneller door de bloedvaten deed stromen. Gelukkig ontdekte ik op een gegeven moment wat er loos was (Excel is een leuk programma, maar je moet donders goed weten wat je aan het doen bent...), en toen ik de fout hersteld had in de grote spreadsheet klopten twee verschillende berekeningen eindelijk als een bus met elkaar.

Augustus was een mooie zomermaand, maar het was beslist niet de beste die Polder PV heeft gekend, i.t.t. collega Wouterlood, een paar kilometer hemelsbreed meer oostwaarts wonend t.o.v. PPV, die wel een hoogste opbrengst voor augustus gescoord blijkt te hebben. En wel met vergelijkbare Shell Solar modules als Polder PV heeft, op ZO oriëntatie op schuin dak (zie zijn bericht). Ook collega Peters / Blauwe Hoek in Spijkenisse had een augustus record te pakken, maar dat zal beslist liggen aan het feit dat hij alweer een tijdje een zeer hoog rendement hebbende nieuwe StecaGrid omvormer in zijn systeem heeft hangen, die het terechte predikaat "sehr gut" heeft opgeplakt gekregen n.a.v. uitgebreide testen door het lab van Photon...

Bij Polder PV zijn de resultaten voor het al dik 11 jaar in onze installatie aanwezige "basis"systeem van 1,02 kWp (10 Shell Solar modules, waarvan 4 ACN2000E 93 Wp en 6 ACN5000E 108 Wp panelen, iets oost van zuid gericht, plat dak, open frames, sinds mei 2005 alle omvormers naar binnen in huis verplaatst, 25 meter DC bekabeling) als volgt:

Bovenstaande grafiek toont alle resultaten voor de 1,02 kWp "basis"groep bij PPV, met augustus toegevoegd. Duidelijk is te zien dat de opbrengst fors boven het gemiddelde ligt. Maar dat augustus 2012 de jaren 2003 en 2009 voor zich moet laten (klein verschil). De "prestaties" voor het huidige jaar worden duidelijker als we alleen die data t.o.v. het langjarig gemiddelde (dikke zwarte lijn in bovenstaande figuur) laten zien:

Een opvallend jaar, met een "dikke zomerdip" in de maanden juni en juli, maar ook eerder in het jaar al een zwaar tegenvallende opbrengst, in april. Alleen februari en nu dus augustus liggen behoorlijk ver boven het langjarige gemiddelde voor deze groep. Let op dat dit bepaald is voor de maanden waarin het 1,02 kWp systeem volledig werkte, dus de resultaten voor de periode maart 2000 tot en met oktober 2001 (alleen 4 stuks 93 Wp modules aanwezig) is hier niet in meegenomen voor een zuivere vergelijking. Vandaar dat de resultaten tot en met oktober 2001 beduidend lager liggen dan de overige jaren (eerste grafiek). Toch blijft gemiddeld genomen de productie van de 1,02 kWp deelgroep boven de 120 kWh per maand liggen in mei-juli. Dat gebruiken we nooit in een maand tijd, we leveren langdurig aardig veel kilowatturen als overschot terug op het laagspanningsnet, waardoor de buren direct een deel van hun stroomvoorziening gratis krijgen "vergroend" (en er nota bene ook nog 15 cent/kWh energiebelasting en BTW over betalen, wat ongezien en zonder duurzame bestemming naar de Staat vloeit...).

Het in de grafieken zichtbare soort "rare sprongen" in de zomer is trouwens niet ongebruikelijk, zoals de eerste figuur zeer duidelijk laat zien voor 2006, 2007 en 2010. Als het relatief langdurig slecht/bewolkt weer is in de "normaal" gesproken productieve zomermaanden, krijg je al snel een vreemde, heftige "knik" in de curves als de voorgaande en/of opvolgende maand een "doorsnee" hoge zomerproductie laten zien. We hebben meermalen fors verregende zomermaanden gehad de laatste jaren.

Nieuwe grafieken voor augustus
Ik heb inmiddels een nieuwe deel spreadsheet gemaakt met de opbrengsten van de maanden waar ik echt de hele productie van heb kunnen meten (dus alle maanden waarvan de beginwaarden of eindwaarden niet van konden worden vastgesteld omdat we op vakantie waren, zijn hier uit gegooid). Op basis van die gegevens heb ik de volgende grafieken gemaakt met de productie gegevens van de afzonderlijke groepen in onze uitgebouwde installatie:

In dit exemplaar geef ik de absolute, gemeten energie opbrengsten in kWh per groep weer voor de maand augustus in het 1,02 kWp deelsysteem. Alleen maanden waarvan begin- en eindmeterstanden van alle betreffende OK4E-100 omvormers (10 stuks) bekend waren zijn hier in meegenomen. Het gaat om de deelgroepen 4x 93 Wp (ACN2000E), 372 Wp (lichtblauw), en 6x 108 Wp (ACN5000E), 648 Wp (violet). Uiteraard produceert de laatste groep meer energie, door de iets krachtiger panelen, en omdat er 2 modules meer in die groep staan. De spreiding is redelijk groot voor augustus, tussen de 30,5 en 45,5 kWh voor de 4x 93 Wp groep (gemiddelde, achteraan, 39,1 kWh over de getoonde jaren). En tussen de 55,2 en 78,5 kWh voor de 6x 108 Wp groep (gemiddelde, achteraan, 68,7 kWh. In deze productie data zijn tijdelijke omvormer defecten (met name in 2003-2004) niet uitgefilterd, dus de resultaten zouden hoger kunnen zijn geweest als we daar geen last van hadden gehad. Eind mei 2005 is het volledige systeem gerenoveerd, alle omvormers naar binnen in huis verplaatst, dus als er dan een probleem is, kan ik sinds die tijd snel ingrijpen zonder het dak op te hoeven.

Interessanter is natuurlijk hoe de prestaties van deze groepen zich tot elkaar verhouden. Daartoe moet er "genormeerd" worden: we delen de stroomproductie in de betreffende groep door het opgestelde vermogen waarmee die productie tot stand is gekomen, en dan krijgen we een "specifieke opbrengst" voor de maand augustus, uitgedrukt in kWh/kWp (of Wh/Wp, "wattuur AC-zijdige stroomproductie per wattpiek opgesteld nominaal STC vermogen van de DC-generator", wat hetzelfde betekent):

Op deze wijze ("genormeerde productie gegevens") zijn beide sets modules goed met elkaar vergelijkbaar. U ziet meteen dat die "Wh/Wp" verhouding weinig meer verschilt tussen deze twee module groepen. De verschillen in 2003-2005 zijn vooral te wijten aan tijdelijke omvormer defecten, die soms dagen hebben geduurd voordat er nieuwe omvormers in het systeem konden worden opgenomen. De specifieke opbrengsten voor augustus schommelen tussen 82,1 (zeer sombere augustus in 2006, toen Joop Wijn van EZ de MEP om zeep hielp) en 122,3 kWh/kWp voor de 93 Wp groep (gemiddelde 105,1 kWh/kWp), en tussen de 85,2 en 121,2 kWh/kWp voor de 108 Wp groep (gemiddelde 106,1 kWh/kWp, nauwelijks verschillend van de specifieke opbrengst van de iets kleinere/oudere zuster panelen).

Duidelijk is ook te zien dat voor beide groepen modules geldt, dat de eerste productiejaren de beste resultaten lijken te geven, wat vaker het geval is bij kristallijne modules (dan zijn de panelen als het ware "ingebrand", het nominale vermogen is dan langdurig op een iets lagere waarde dan "af fabriek" gestabiliseerd). Voor de eerste augustus van de 108 Wp modules (2002) heb ik helaas geen complete gegevens vanwege vakantie.

2012-8 goede opbrengst
Augustus 2012 komt er in ieder geval in beide gevallen zeer goed van af, maar blijft net iets achter bij dezelfde maand in 2009 voor beide systemen. Ook voor wat betreft het startjaar 2000 voor de 93 Wp modules. En tenslotte idem voor het topjaar 2003 voor de 108 Wp panelen (2003 was in alle opzichten een absoluut record jaar qua producties). In augustus 2003 viel het resultaat voor de 93 Wp groep echter wat tegen, mogelijk zijn de omvormers wat overbelast geraakt tijdens die warme maand, toen ze nog buiten, onder de panelen hingen. Er zat een omvormer bij die herhaalde malen enkele dagen uitgevallen bleek te zijn in eerdere jaren, die dik anderhalf procent minder produceerde dan het groepsgemiddelde.

In ieder geval is de afgelopen maand een welkome afwisseling van de twee fors tegenvallende vorige jaren. Dat maakt in ieder geval weer wat goed van de tegenvallende opbrengsten eerder in het jaar 2012.

In onderstaande deelgrafiek heb ik de resultaten (specifieke opbrengsten, Wh/Wp) getoond voor de prima werkende latere toevoegingen aan het systeem: 2 stuks van een buurvrouw overgenomen 108 Wp (ACN5000E) exemplaren die ik pal zuid heb gericht (vanaf halverwege augustus 2007). En 2 kleine multikristallijne Kyocera "50 Wp" modules, waarvan ik de flashdata van de producent heb gekregen (totaal: 98,3 Wp), en die vanaf april 2010 in serie op een OK4E-100 omvormer zijn gezet, en westelijk van zuid zijn georiënteerd. Deze modules doen het het best in onze installatie, als we er van uitgaan dat de datasheet waardes van onze Shell modules representatief zijn voor de geflashte vermogens (ik heb helaas die data voor de Shell panelen nooit gekregen):

Uit de grafiek wordt duidelijk dat deze twee later toegevoegde kleine "deelgroepjes" zonnepanelen gemiddeld genomen beter presteren dan de oudere PV-modules uit de 1,02 kWp deelgroep: 109,0-111,7 kWh/kWp voor de toevoegingen, 105,1-106,1 kWh/kWp in augustus voor de oudere zonnepanelen (vorige grafiek hierboven).

Een record (gemeten) specifieke productie voor de maand augustus werd gevestigd door de 2 pal zuid georiënteerde 108 Wp modules in 2009: 125,2 kWh/kWp. Dat is een respectabele productie, temeer omdat augustus de warmste maand in het jaar is in Nederland, en derhalve vanwege de negatieve temperatuur coëfficiënt van silicium, de output van de PV-systemen weliswaar gemiddeld hoog zal zijn, maar zeker niet continu op maximaal niveau zal kunnen liggen. Dat geeft helemaal niets, en daar hoeft u zich ook helemaal geen zorgen over te maken. Want door de nog relatief lange daglengte en de gemiddeld zomerse omstandigheden (veel licht, direct en indirect), zal augustus altijd tot de productievere maanden behoren. De verzamel grafieken spreken wat dat betreft boekdelen (bovenaan dit artikel: de 5e productiefste maand in het jaar, gemiddeld genomen).

Productie resultaten van deelsystemen in de PV-installatie van Polder PV, augustus 2012:

• Alle modules, 1.336 Wp: 157,762 kWh = 118,1 kWh/kWp
• 4x 93 Wp ZZO: 43,525 kWh = 117,0 kWh/kWp
• 2x 108 Wp ZZO voor: 26,232 kWh = 121,4 kWh/kWp
• 4x 108 Wp ZZO achter: 49,649 kWh = 114,9 kWh/kWp
• 6x 108 Wp ZZO (2+4): 75,881 kWh = 117,1 kWh/kWp
• 1.020 Wp ZZO (4+2+4): 119,406 kWh = 117,1 kWh/kWp (zie grafieken)
• 2x 108 Wp Z: 26,225 kWh = 120,3 kWh/kWp
• Kyocera 2x 50 Wp (geflasht 98,3 Wp) in serie, ZZW: 12,131 kWh = 123,4 kWh/kWp
• Met de opbrengst voor de 1,02 kWp deelinstallatie komt augustus 2012 vanaf 2002 op de 2-na-beste plaats, na augustus 2009 en 2003. De productie ligt bijna 11% boven het langjarige gemiddelde voor dat deelsysteem.

De totale systeemproductie lag eind augustus op 11,93 MWh: nog minder dan 64 kWh te gaan voordat we de eerder al kort besproken 12 MWh mijlpaal gaan passeren.

Energie- en water verbruik
De energie en water verbruikscijfers waren in augustus wederom spectaculair laag:

Elektra 38 kilowattuur "negatief verbruik", ondanks inzet van waterkoker en ander extra verbruik om van ons al forse stroom overschot proberen af te komen voor het eind van het jaar. Tevergeefs, de Ferrarismeter was nog steeds op maandelijkse basis aan het terugdraaien in augustus... Geproduceerd is er in totaal (zie boven) bijna 158 kWh, er is dus 158-38 = 120 kWh verbruikt in eigen appartement (gemiddeld nu bijna 4 kWh/dag). 26 kWh daarvan ging "op" aan de intensief en langdurig gebruikte eigen - relatief energiezuinige - computer (nog exclusief randapparatuur). Marktwaarde van de opgewekte hoeveelheid zonnestroom deze maand, bij ons tot en met eind september geldige all-in (variabele) tarief van 22,16 cent/kWh: EUR 35,01.

Kookgas slechts 2,3 kubieke meter verbruikt, ondanks eenmaal jam inmaken van de Reine Victoria pruimen alhier. Maar relatief weinig omdat we in augustus al theewater met een elektrische waterkoker zijn gaan bereiden. Bij de huidige 66 cent/m³ kostte het kookgas "verbruik" in augustus slechts EUR 1,52.

Stadswarmte (uitsluitend voor tapwater) slechts 0,151 GJ "uit de meter genomen". Dat kost met huidige tariefstelling van EUR 24,16/GJ 3 Euro en vijfenzestig cent.

Water 1,9 kubieke meter drinkwater en plm. 620 liter regenwater (toiletspoeling). Kost ook geen drol. Bij het huidige drinkwater tarief van EUR 1,33/m³ kost die 1,9 kubieke meter ons 2,53 Euro.

Vervoer Treinreizen: 1x retour Winterswijk (lang weekend, ligfiets gehuurd, Duitsland zonnepaneeltjes gefotografeerd ... ). Voor de rest alles met de fiets, geen auto gebruik.

Voor updates van de maandelijkse energie/water verbruiks-grafieken (tm. augustus 2012), zie onder elektra, kookgas, stadswarmte, en water.

Zorgwekkend
Ronduit "duurzame zorgen opwekkend" is de meterstand van de enkeltarief Ferrarismeter, die ik zeer regelmatig, met ook de meterstand van de stadswarmte meter, opneem (zie grafiek, elektra is gele curve, die onrustbarend laag is komen te liggen door combi zonnestroom productie en weer lager elektra verbruik). Want we zitten vet in de min, en we gaan gegarandeerd einde van dit jaar vervelende perikelen tegemoetzien vanwege het feit dat de meteropnemer zal gaan constateren dat we een "negatief verbruik" zullen hebben opgelopen dit jaar (als 't ie tenminste maar niet denkt dat we, na alhier 16 jaar lang met keiharde nota's getoonde verbruiken van ver onder de 1.300 kWh/jaar, "opeens" in 2012 het klokje "meter rond" aan stroom gezopen zullen hebben...). Welke "groen" denkende politicus gaat ons redden van deze penibele situatie, veroorzaakt door hartstikke duurzaam, spaarzaam, milieubewust, en "maatschappelijk gewild" gedrag???

KLIK op plaatje voor uitvergroting

Voor nog twee grafieken met het gedrag van de (meterstanden op de) Ferrarismeter in detail gevisualiseerd (lange termijn effecten en maandelijkse meteropnames, zie deze pagina in de sectie "meterstanden".

KLIK op plaatje voor uitvergroting

Voor de stroom verbruik- en opwek balansen zie:

---

NAAR INDEX PAGINA

^ TOP

---

1 september 2012. Duitsland zet de turbo nog eventjes aan... Bundesnetzagentur gaf op de valreep van augustus nog eventjes een update met de nieuwste bijbouw cijfers voor zonnestroom capaciteit in juli 2012 in Duitsland.

Sjeemigdepeemig.

Alleen in juli 2012 alweer 12.077 nieuwe PV-installaties / ruim 543 MWp er bij in Duitsland. Dit jaar dus al 4.916 MWp van januari tot en met juli (een factor 114 maal zoveel nieuwbouw in 7 maanden tijd als Nederland in heel 2011 bijgeplaatst zou hebben, in juli alleen een factor 13x dat NL jaarvolume...).

De totale accumulatie is volgens Bundesnetzagentur tot en met juli 2012: 29.701 MWp onder het EEG vallende PV-installaties ...

... dat is bijna evenveel nominaal vermogen als er windturbine capaciteit staat in heel Duitsland ...

De ambtenaren van het onder het Wirtschaftsministerium vallende Bundesnetzagentur gaan nog wel de nodige checks doen of getallen wel kloppen.

Man, man, man...

Om een idee te krijgen van de consequenties en het productie potentieel: conservatief rekenend met een haalbare specifieke opbrengst in Duitsland van 900 kWh/kWp.jaar kan alleen al het nieuwe volume van de eerste 7 maanden van 2012 er dik 4,4 terawattuur uit gaan persen in het volgende volle kalenderjaar.

Dat is fors meer dan de potentiële productie van een Borssele kernsplijter (max. 4 TWh/jaar productie atoomstroom) er bij in 7 maanden tijd...

Man, man, man...

Van die 543 MWp nieuw in juli bestaat maar liefst 234 MWp (43%) uit grote (blokken van) installaties met een nominaal STC vermogen groter dan 1 MWp. Dat zijn er 59, met dus een gemiddeld vermogen van 4,0 MWp per stuk. Uitgaande van een ruimschoots op de markt aangeboden module type met een vermogen van 230 Wp, zou dat betekenen dat er in elk van die 59 >1 MWp installaties/blokken er gemiddeld genomen ruim 17.000 modules moeten zijn geplaatst in juli...

Voor grafische update tot en met juni, op Polder PV, zie hier.

Commentaar:

Statistiek pagina Bundesnetzagentur

---

NAAR INDEX PAGINA

^ TOP

---

30 augustus 2012. Maar weer eens wat leuke productie data van Polder PV. Ik heb de laatste tijd een beetje met OK4 omvormers in ons systeem zitten "spelen", en enkele wat "zwakker presterende" broeders (gesignaleerd vanwege de dagelijkse opbrengsten verzameld in een gigantische, vanaf 2000 lopende spreadsheet...) inmiddels uitgewisseld voor exemplaren die het beter lijken te doen. Of dat ook zo zal blijven moet natuurlijk nog blijken, het gaat allemaal niet om reusachtige verschillen. Het is gewoon leuk om nog een beetje meer uit je systeem te kunnen peuren, want je bent Officieel Erkend Zonnestroom Verslaafde, of niet, toch? Dan moet je die reputatie ook af en toe herbestigd krijgen... Op GoT wordt dat resultaten opkrikken natuurlijk gewoon "tweaken" genoemd. Ik heb twee linkerhanden, maar dat geklooi met OK4 omvormertjes kan ik nog wel (ik ben per slot van rekening "slechts" een armzalige bioloog, en geen techneut...).

Op 28 augustus was het 's ochtends somber, brak op een gegeven moment het wolkendek, gingen de omvormers lekker op en neer staan dansen zodra de zon doorbrak, en deden ze even een licht tukkie als er weer een wolkenband voor de zon verscheen (aard van het beestje, gun die arme omvormertjes ook eens wat rust). 's Middags brak de zon echter goed door, en moesten de dames en heren OhKaVier vet aan de bak. Dat is allemaal heel erg goed te zien aan de momentane vermogens-grafiek, die van alle individuele omvormers die toen in het systeem zaten de actuele, aan het huisnet afgegeven AC vermogens toont:

Goed is te zien hoe "heftig" het vermogen schommelt tijdens de passage van wolken voor de felle augustus zon, nadat er 's ochtends vroeg nog een continu bewolkte hemel was. Dat is volstrekt normaal, en zult u bij talloze inmiddels actieve "live logging" sites terug zien keren. Niemand heeft daar "last" van, het gebeurt, en het land en de netten draaien door als vanouds. Sterker nog: alle omvormers in Nederland hebben pieken en dalen op verschillende momenten, het totale "resultaat" van die schommelingen is een grote uitgemiddelde ruis waar ook de al decennia wisselende belasting van het net door miljoenen gebruikers ook nooit tot "overlast" heeft geleid.

Rond een uur of vijf in de middag is de zon "permanent" doorgebroken, en zijn er geen opvallende schommelingen meer. De lichtblauwe curves zijn van de oudste vier 93 Wp modules, die het "minst" presteren (ze doen het echter al twaalf jaar lang, zeer consistent, en goed). Alle andere curves behalve de lichtgroene betreffen de vermogens van de omvormers op de 108 Wp modules. De twee donkergroene staan pal zuid, de overige iets oost van zuid gericht.

Ook valt op dat op die dag herhaalde malen de 92 Watt vermogen bij enkele omvormers (met efficiëntie van max. 94%) werd "aangetikt". Een enkele keer zie ik zo'n prehistorisch apparaatje zelfs kort 93-94 Watt aanstippen (vaak bij reflecties op witte wolkenranden, loodrechte instraling, en niet te hoge lucht temperatuur). Gewoon, om even aan te geven dat het nog een vief beestje is...

De meest opvallende curve is die voor de twee Kyocera modules (flashwaarde gezamenlijk 98,3 Wp, lichtgroen) die westelijk van zuid zijn gericht, en in de zeer zonnige middaguren opeens als een gek gaan produceren t.o.v. de rest, die al behoorlijk uit de directe zonnestralen zijn "weg gedraaid", en in die uren vooral strooilicht vangen en omzetten. Het gevolg is zeer prominent te zien in de accumulatie curves voor de stroomopbrengst in de volgende grafiek:

In deze grafiek zijn alle accumulerende energie opbrengsten op 28 augustus uitgezet als een specifieke opbrengst ("Spezifische Ertrag" op zijn Duits), dus in kWh/kWp (is hetzelfde als Wh/Wp, etc.). Op deze wijze kunnen alle modules, met verschillende STC vermogens, "eerlijk" met elkaar worden vergeleken.

Het is kristalhelder dat de twee in serie op een OK4 omvormer geschakelde, west van zuid gerichte Kyocera modules er in de zonnige middaguren als een gek "vandoor gaan", en de rest van de meute ver achter zich laten. Die niet "slecht" presteren, maar gezien hun oriëntatie, en de minder productieve uren in de deels bewolkte ochtend, met de totale energieopbrengst op die dag dus fors achterblijven. Als de situatie andersom was geweest (ochtend continu zonnig, en middag bewolkt), had het verschil zeer klein geweest. Wel is het zo dat is gebleken dat de Kyocera panelen het nog steeds gemiddeld genomen het het beste doen in onze opstelling. Er kan er maar eentje de beste zijn...

Op die 28e augustus produceerde het complete systeem ondanks de fors bewolkte ochtend een mooie 4,12 kWh, veel meer dan we op zo'n dag verbruiken. Ergo: onze enkel tarief Ferrarismeter is al lang weer teruggedraaid op die dag. We zetten tegenwoordig theewater met een waterkoker om iets aan onze overschotten te doen, maar het schiet niet op. M.a.w.: we gaan geheid op een (gering) overschot af op jaarbasis in 2012...

... maar dat is een ander probleem waarvan we hopen dat daar niet al te moeilijk over gedaan zal worden als een meteropnemer eind dit jaar "de stand" weer eens komt opnemen ...

---

NAAR INDEX PAGINA

^ TOP

---

30 augustus 2012. CBS rapport "hernieuwbare energie 2011" - het zonnestroom gebeuren. Dat rapport zat er al een tijdje aan te komen. Vorig jaar verscheen het pas in de tweede week van september (overzicht voor 2010). Het rapport met de cijfers voor vorig jaar verscheen op 23 augustus 2012. N.a.v. een gelijktijdig verschenen persbericht op de site van CBS (o.a. over zonnestroom) werden de getallen verder (blind, en zonder inhoudelijk of kritisch commentaar) gekopieerd door talloze media, maar de essentie was al lang bekend gemaakt op 31 mei 2012, in de StatLine tabellen van het nationale statistiek bureau. En ik had toen ook meteen al de belangrijkste data grafisch bijgewerkt. Waar een veel gelezen site als Energiebusiness.nl ruim een maand later een expliciete verwijzing naar maakte (bericht 4 juli 2012). Oudbakken nieuws, dus. Maar ja, staartje van komkommertijd, zullen we maar denken...

CBS rapport "Hernieuwbare energie in Nederland 2011", voorpagina. >>> © CBS

Overigens, dat het CBS rapport met data van het al lang in de historie liggende jaar 2011 "nu al" verschenen is, mag ook een pot zout bij, want in de buurlanden worden de meest essentiële data bijna maandelijks bijgehouden, eerste analyses, en (voorlopige) jaaroverzichten al in de eerste helft van het opvolgende jaar gepubliceerd. Nederland loopt dus ook wat de informatievoorziening aan haar burgers betreft, over de realisaties (lees: "prestaties") van hernieuwbare (geachte) energie, verschrikkelijk achter op de buurlanden. Vooral voor het zeer vaak over de tong gaande, bovenmatig populaire, sexy onderdeel zonnestroom is dat een ramp. Want feitelijk verschijnt er maar een keer per jaar een - tot op zekere hoogte aanvechtbaar - cijfer over de jaarlijkse afzet. Dit in tegenstelling tot de meeste andere technologieën waar frequenter cijfers voor worden bijgehouden, en in StatLine tabellen gepubliceerd. Voor thermische zonne-energie worden ze bijvoorbeeld op kwartaalbasis gepubliceerd. De veel populairdere en extreem dynamische zonnestroom markt moet echter helaas zulke essentiële data ontberen! Daar kun je natuurlijk nooit gezond "beleid" op maken. Niet van rijkswege, en ook niet door de belangenbehartigers van de branche...

Veel te beperkte informatie voorziening PV
Eenmaal per jaar "een afzetcijfer" voor zonnestroom capaciteit (nota bene tot stand gekomen in nauwe samenwerking met branche vereniging Holland Solar) is natuurlijk absoluut onvoldoende om de markt ontwikkeling op decente wijze te volgen. Bovendien is dat marktvolume niet objectief keihard vast te stellen, omdat inmiddels al de helft van de nieuwe installaties nergens centraal wordt geregistreerd, In ieder geval: nooit bekend geworden of wordend bij CertiQ, zoals Polder PV al zeer duidelijk met de beschikbare (nieuwste) CBS en CertiQ cijfers (meermalen) heeft aangetoond. Daarnaast heeft de vorig jaar door de netbeheerders onder de publiekelijk totaal onbekende EDSN paraplu in het leven geroepen website "energieleveren.nl" geen wettelijke status (zie commentaar). En mogen we ons ook daar van afvragen hoe representatief de daar geregistreerde volumes zullen zijn t.o.v. de werkelijk gerealiseerde markt afzet (de gegevens op die site blijken daarbij ook nog eens zeer makkelijk te manipuleren ...). We hebben nooit een universeel (voor alle PV-installaties) geldend decent, en zeer goed georganiseerd feed-in regime gekend in Nederland, en dus is er ook nooit een volwaardig centraal installatie register geweest waar de inschrijvers ook (invoedings-)rechten aan zouden kunnen ontlenen. En dus moet CBS haar "toevlucht" zoeken tot het ouderwetse middel van de "enquêtes" onder aanbieders van PV hardware om de jaarlijkse "marktafzet" proberen af te schatten (waar het in het buitenland om keihard vastgestelde gemeten volumes gaat).

Enquête CBS representatief?
Daar zit meteen al een extra probleem, want ook al is deelname aan/invullen van die "enquêtes" verplicht voor de gepolste ondernemingen, voor het overzicht voor 2011 blijkt CBS volgens het eigen rapport melding te maken van merkwaardig lage aantallen "bedrijven dat zonnepanelen in Nederland verkocht". Ook al zouden die aantallen "sterk [zijn] gegroeid" (wat een open deur is). CBS rept van slechts 35 bedrijven (!!!) in 2009, 45 (!!!) in 2010, en nog steeds maar 75 stuks in 2011! Ik heb inmiddels, eind augustus 2012, al rond de 350 bedrijven met actieve websites in een lijst staan die expliciet zonnepanelen aanbieden op de NL markt, groothandels (niet altijd duidelijk als zodanig gedefinieerd of herkenbaar), webshops, en noem ze allemaal maar op. Ik geef u op een briefje dat er ook in 2011 al heel wat meer van die bedrijven dan die magere 75 stuks volgens het CBS actief moeten zijn geweest (Top50Solar had toen al minstens vier pagina's met elk 50 entries, een groot deel daarvan was/is PV-systeem leverancier). NB: ik krijg regelmatig berichten onder ogen met nieuwe namen, ook van bedrijven die al langere tijd actief blijken te zijn. Die lijst is nog lang niet af (eergisteren weer eentje toegevoegd)...

Pikant
Extra pikant daarbij is, dat CBS op verzoek mijn lijst met leveranciers van zonnepanelen, met toen al 268 stuks, toegestuurd heeft gekregen begin mei 2012. Dit geschiedde vanwege een telefoontje van het CBS n.a.v. mijn opmerkingen over hun statistieken in de NRC Next discussie over de enorme verschillen in PV-realisatie tussen België en Nederland (zie Nextcheckt van 30 april 2012). Desondanks blijkt CBS voor 2011 maar 75 bedrijven "actief in Nederland" te hebben opgevoerd in hun recente rapport. Er zit een enorm gat tussen hun 75, en "mijn" 268. U gaat me niet vertellen dat er in de eerste helft van 2012 bijna tweehonderd zonnepanelen leveranciers zijn bij gekomen... Ik zit inmiddels trouwens al rond de 350 stuks, no end in sight...

Dus ik blijf mijn vraagtekens houden bij de "representativiteit" van de CBS basiscijfers. Het kan beslist zijn dat er nogal wat afgezet volume "mist" in hun aannames, ook al omdat het aantal import "routes" fors is gestegen, de havens overal modules krijgen aangeleverd (ik krijg wekelijks spannende mails met "we hebben xx containers in de haven klaar staan voor u", met moduleprijzen waarvan het kunstgebit spontaan van uit je mond valt), en ook meer buitenlandse partijen hier een afzetkanaal voor door hen geïmporteerde hardware hebben gevonden. Heeft CBS al die invoer kanalen wel nauwkeurig in de smiezen? Hoeveel volume er dan wel ontbreekt, dat is en blijft de grote vraag. Derhalve moeten uit enquêtes verkregen afzet cijfers altijd met prudentie bekeken worden, en niet als "de werkelijk gerealiseerde nieuwe volumes aan PV" in Nederland, zoals de suggestie lijkt te zijn.

Hierboven een van de nieuwe grafieken die ik heb gemaakt. Daar valt meteen al een tegenvallend resultaat op. Niet zozeer qua gerealiseerd volume in 2011, wat vrijwel een verdubbeling is van de afzetmarkt (wat sinds 2008 feitelijk al standaard recept is, en dat heeft slechts gedeeltelijk met de SDE te maken). Een trend die goed overeenkomt met het tempo bij alle andere markten voor 2011 (overal zie je wel zo'n verdubbeling, als er tenminste geen absurde negatieve ingrepen in feed-in systemen zijn gedaan door angstige politici, ik noem daarbij bijv. Spanje en Tsjechië enkele jaren geleden). Het probleem is hier dat, ondanks het feit dat er al een dik rapport ligt, er nog steeds geen segmentatie is gegeven tussen de "netgekoppelde capaciteit afgezet door energiebedrijven" en "netgekoppeld overig". Nu zal die categorie "overig" als vanouds de afzet blijven domineren (particuliere segment dominant vanwege de exclusieve salderings-mogelijkheid inclusief de zeer hoge energiebelasting van momenteel 11,40 Eurocent/kWh ex BTW). Maar het is natuurlijk van de zotte dat die aparte cijfers voor de belangrijkste categorie (netgekoppeld) nog steeds niet beschikbaar zijn. Hebben de e-bedrijven wellicht koudwatervrees? Durven ze hun afzet niet door te brieven aan het CBS? Of is er een andere reden waarom die data nog steeds niet beschikbaar zijn, bijna acht maanden na het verstrijken van 2011? Wie het weet mag het zeggen.

Het gevolg is dat ik, op het WEL bekende, en inmiddels microscopische markt"segmentje" autonoom (lichtblauw plakje, nauwelijks zichtbaar, volgens CBS / "enquêtes" slechts 86 kWp in 2011!) na, de verzamelkolom voor 2011 "leeg" heb moeten laten en alleen het totaal heb kunnen aangeven (vetgedrukte cijfers). Lelijk, maar het is niet anders.

Inconsequentie afzet volume
Ook nog even een opmerking over de "43,1 MWp" die bovenaan die verzamel kolom staat. In de eerste publicatie van 31 mei 2012 op StatLine werd er nog gewag gemaakt van 43,25 MWp (zo heb ik dat toen ook weergegeven in mijn direct ververste grafieken). Echter, vrij snel, al op 29 juni, volgde een zeer oppervlakkige, daar niet meer verder gewijzigde herziening, waarbij 43,106 MWp werd opgegeven, iets minder (geen uitleg). In het CBS jaar rapport (23 aug. 2012) blijken echter beide getallen, verwarrend, in 2 verschillende tabellen te zijn vermeld. In tabel 5.2.2 "Handel in zonnepanelen" staat 43.106 kWp onder "afzet binnenland aan eindgebruikers", wat onderverdeeld is in "43.020 netgekoppeld, en 86 autonoom". Echter, in de er boven staande tabel 5.2.1 "Zonnestroom" staat onder "bijgeplaatst vermogen" 43,3 MWp vermeld. Dat is niet consistent, en waarschijnlijk een fout gezien het bijgewerkte, actuele StatLine cijfer.

Als we de in de loop van de jaren door CBS gerapporteerde (en door Polder PV in Excel sheet verzamelde) jaarlijkse "afzet" cijfers optellen, komen we aan een "theoretisch in Nederland afgezet geaccumuleerd volume" in de loop van de tijd, zoals bovenstaande grafiek toont. Dan zou je eind 2011 komen op een volume van dik 132 MWp. Echter, CBS zelf meldt dat ze optellen tot 130 MWp (tabel 5.2.1, 3e kolom "Opgesteld vermogen"). Het is onduidelijk waar dit aan ligt, mogelijk zijn "oudere" data later nog gewijzigd, maar nooit gepubliceerd.

Er is echter wel een belangrijke noviteit die in dit verband beslist vermeld moet worden. Voor het eerst in de geschiedenis van de CBS StatLine data is er namelijk "een MWp" opgevoerd als "Uit gebruik genomen". Echt, het staat er expliciet vermeld, een "1" in die kolom van een andere tabel (StatLine link naar tabel "Hernieuwbare energie; capaciteit, binnenlandse productie en verbruik"), waar tot en met 2010 alleen maar "nullen" stonden vermeld.

In het CBS jaar rapport HE wordt duidelijk waar dat waarschijnlijk aan ligt: want volgens het CBS wordt "De levensduur van een zonnestroomsysteem gesteld op 15 jaar. Dit betekent dat is aangenomen dat de systemen die in 1996 zijn geplaatst in 2011 niet meer in gebruik [zouden] zijn." Dit betekent waarschijnlijk dat door CBS 1 MWp die in 1996 zou zijn gebouwd gewoon wordt weggestreept zonder dat in de praktijk wordt geverifieerd of dat ook daadwerkelijk is geschied. Het wordt echter nog "erger", want deze gevolgtrekking kan sowieso niet kloppen! In de oudere statistieken van het CBS staat er voor het jaar 1996 namelijk in de StatLine tabel maar liefst 3 MWp genoemd! Als CBS haar eigen "principes" zorgvuldig zou toepassen, wat je van statistici in dienst van de Rijksoverheid zou verwachten, zou er voor 1996 dus zelfs 3 MWp moeten worden weggestreept uit de statistieken! Hier klopt dus niets van, of er moet op een andere manier "gerekend" worden dan CBS zelf suggereert. Opvallend is dat, ook al staat die "1 MWp uit gebruik genomen" in de StatLine tabel (laatste update 29 juni 2012), er in het jaarrapport 2011 met geen woord over dat getal gerept wordt. Maar ik heb hem wel meegenomen in deze grafiek:

Afschrijven? HOEZO, afschrijven?
Cumulatie vermogens zoals opgeteld vanuit de CBS jaar rapporten, waarin tot en met 2010 een aparte segmentatie tabel "Opgesteld vermogen van zonnestroomsystemen, uitsplitsing naar type systeem" was opgenomen. Helaas ontbreekt deze belangrijke tabel in het rapport over 2011. Derhalve heb ik, voor zover bekend, de voor 2011 gerapporteerde "afzet volumes" opgeteld bij het eindresultaat voor 2010 (waarvoor de cijfers ongewijzigd zijn in het Engelstalige, gereviseerde jaar rapport 2010 van CBS wat pas verscheen op 27 januari 2012). Ook heb ik in deze grafiek de in de StatLine tabel gerapporteerde "uit gebruik genomen" 1 MWp voor 2011 zichtbaar gemaakt (dun rood streepje onder de X-as rechts in de grafiek). Segmentatie voor de twee netgekoppelde segmenten in 2011 is helaas nog niet bekend. Autonoom (lichtblauw) zou slechts 5,1 MW aan capaciteit hebben geaccumuleerd (wat een zeer onzeker volume is, het is een zeer slecht bekend segment van de totale markt). Als we van deze gegevens uitgaan, en we trekken van de getoonde 130,8 MWp accumulatie een MWp "uit gebruik genomen" af, zouden we op de "130 MWp" (afgerond) in het CBS jaar rapport voor eind 2011 kunnen komen.

De uitgangspunten van CBS nopen ook tot bezinning. Want volgens hun definitie, zouden de eerste 4 Shell Solar modules die in maart van het jaar 2000 bij Polder PV zijn geplaatst, volgens de "CBS logica" al over 2 en een half jaar uit de nationale statistieken moeten worden geschrapt (372 Wp), de volgende set van 6 panelen (648 Wp) zou een jaar daarna op mysterieuze wijze uit de CBS statistieken "moeten" verdwijnen, etcetera. Dat is natuurlijk volslagen bezopen, want al onze panelen produceren hartstikke goed (over drie jaar zou de voortvarend doorgaande fysiek aangetoonde productie van de eerste panelen dus niet meer "mogen" worden mee gerekend door CBS), en zo lang we hier wonen blijven we die dingen exploiteren. Lees: gaat allemaal helemaal vanzelf... Recent is een systeem van zes-en-der-tig jaar oud in Duitsland in zeer goede staat bevonden, die antieke modules produceren nog op een zeer hoog niveau en zijn qua hardware parameters nauwelijks "gedegradeerd" in die lange productie periode. Als CBS het in Duitsland voor het zeggen had gehad, waren die prachtige AEG modules 21 jaar geleden (toen Nederland nog vrijwel helemaal niks aan PV had, en Duitsland volgens het BMU / Zeitreihe, nog maar 5 MWp) al uit de statistieken gegooid. Hoogste tijd dat de ambtenaren bij het CBS een opfriscursus zonnestroom (onderdeel: "levensduur hardware") gaan volgen. Holland Solar en UNETO-VNI kunnen ze wellicht laten zien waar die cursussen worden gegeven...

Stroomproductie als vanouds bij elkaar gefantaseerd
Een ander zeer heikel punt blijft, ik klaag er al jaren steen en been over, de vermeende stroom productie uit die uit enquêtes bij elkaar gesprokkelde cumulatieve capaciteit (volgens CBS 130 MWp eind 2011). CBS blijft stronteigenwijs de prehistorische 700 kWh/kWp.jaar hanteren voor netgekoppelde installaties (voor alle Nederlandse installaties!!!), en een net zo twijfelachtige 400 kWh/kWp.jaar voor autonome systemen. Net zo uit de duim gezogen als het andere getal, maar het staat gewoon in het "Protocol Monitoring Hernieuwbare Energie" van Agentschap NL. Al vele jaren... Polder PV, en met hem vele, vele andere netgekoppelde systemen, produceren ver over de 900 kWh/kWp.jaar, de beste installaties haalden vorig jaar 1.000 kWh/kWp.jaar, er zijn talloze PV-systemen die probleemloos 800 kWh/kWp.jaar halen. Maar CBS blijft rekenen met 700. Ergo: die totaal bezopen bewering hoort thuis in een Nederlandse vuilverbrander, tussen het uit Napels geïmporteerde afval. En elk persbureau wat blind blijft uitgaan van de door CBS voor 2011 uit de duim gezogen "130 GWh" zonnestroomproductie in dat jaar, en alle daar direct uit berekende "aandelen in duurzame energie", etc., moeten zich laten nakijken.

Grafiek met de GESCHATTE (niet "gemeten") productie van zonnestroom in Nederland (in 2011: "90 GWh"), volgens CBS. Nog wat krachtiger gebracht in het gelijktijdig verschenen persbericht, met daarbij ook nog "fijntjes" de mededeling dat die "90 GWh" slechts 0,1% van het totale stroomverbruik zou zijn in Nederland "gelijk aan het elektriciteitsverbruik van ongeveer 28 duizend huishoudens" [kengetal gebruikt: 3.214 kWh/HH.jaar]. Dat bizarre getal van "90 GWh" is gebaseerd op: (a) niet "gemeten", maar uit enquêtes van (een laag aantal) PV-bedrijven verkregen "afzet van capaciteit aan eindgebruikers" in MWp. (b) Voor aldus geaccumuleerd vermogen voor netgekoppelde installaties vermenigvuldigd met een uit de duim gezogen laag "kengetal" van 700 kWh/kWp.jaar (nota bene: voor ALLE aan het net verbonden installaties in Nederland. En (c) idem voor niet netgekoppelde installaties (vrijwel verwaarloosbaar, ruim 5 MWp) een dubieus "kengetal" van 400 kWh/kWp.jaar... Omdat het om zeer dubieuze, en zeer waarschijnlijk, veel te lage schattingen gaat, heb ik getallen en de wanden van de kolommen grijs, en de inhoud ervan gearceerd weergegeven...

Ik ga de "discussie" hier niet tot in detail overdoen (die kunt u op de volledig bijgewerkte CBS statistiek pagina op Polder PV vinden), maar ik wil wel even ingaan op de nieuwe toelichtingen die in het CBS jaar rapport HE van 2011 staan vermeld. Daar staat o.a. dit:

"De elektriciteitsproductie is berekend met behulp van vaste kengetallen van de jaarlijkse productie per geïnstalleerd vermogen (Protocol Monitoring Hernieuwbare Energie). Voor niet aan het net gekoppelde systemen geldt een productie van 400 kWh per kW vermogen. Voor netgekoppelde systemen is dat 700 kWh per kW vermogen. In het nieuwe Protocol is aangegeven dat voor de berekening van de elektriciteitsproductie zo mogelijk gebruik gemaakt moet worden van de gegevens van CertiQ voor de nieuwe systemen. Van de vele kleinschalige systemen wordt door CertiQ slechts een keer per jaar de productie vastgesteld en vervolgens wordt 1/12 van deze productie toegerekend aan elke maand van het meetjaar. Dit meetjaar komt niet standaard overeen met een kalenderjaar. Als gevolg daarvan komen productiegegevens per kalenderjaar laat ter beschikking. Voor verslagjaar 2010 waren de meeste gegevens beschikbaar. Het CBS heeft daarom voor dat jaar een analyse gemaakt van de productiegegevens van CertiQ. Uit deze gegevens komt naar voren dat zonnestroomprojecten uit 2006 en eerder gemiddeld 650 vollasturen hebben gemaakt in 2010. Zonnestroomprojecten uit 2008 en later kwamen gemiddeld uit op 825 vollastuur." CBS rapport "Hernieuwbare energie in Nederland 2011", pp. 60-61.

Ten eerste is en blijft bij mij de term "vollastuur" een verboden begrip voor toepassing bij PV (en thermische zonne-energie installaties) omdat alle met conventioneel licht werkende zonne-energie systemen 's nachts niet kunnen werken, en het fysiek dus absoluut onmogelijk is dat ze ooit in het veld een etmaal lang "onder vollast" arbeid verrichten. Bij "vollast" zou dan bedoeld kunnen worden, al wordt dat er nooit bij gezegd, omdat de meesten niets van de nooks and crannies van zonnestroom snappen: de DC generator zou dan continu het eenmalig aan het eind van de lopende band van de zonnepanelen productie vastgestelde ("geflashte") STC vermogen "moeten" produceren. Wat echter sowieso nooit kan gebeuren, omdat dat uitgangs-vermogen direct afhankelijk is van de lichtcondities, de omgevingstemperatuur, andere weersomstandigheden (wind, regen, wolken), systeem mismatch, etcetera. Zonnestroom systemen hebben een vrijwel permanent veranderlijke output. En dus is het bizarre kolenbegrip "vollast" noch "vollastuur" van toepassing te verklaren op deze unieke hernieuwbare bron van stroom productie. Hoe graag de fossiele boys and girls dat ook zouden willen.

Ten tweede: "projecten uit 2006 en eerder" zouden volgens CBS gemiddeld een specifieke opbrengst (Duits: spezifische Ertrag, enige correcte term) van slechts 650 kWh/kWp.jaar (Nota Bene: [energie output AC zijdig]/[opgesteld, eenmalig geflasht DC vermogen van de zonnepanelen generator].[kalenderjaar]!) hebben gehad in 2010. Hoeveel vermogen was er eigenlijk geaccumuleerd in de CertiQ database, eind 2006? (NB: CertiQ volume is slechts een beperkt deel van het totaal!!!). Daarvoor heb ik de meest recente, op 23 april 2012 ontvangen volledige historische reeks van CertiQ (zie uitwerking door Polder PV) geraadpleegd: 12,223 MWp. Bekend is dat er veel problemen zijn geweest met installaties in de beginperiode, de pionierstijd van Nederland (met vaak peperdure, door NOVEM gesubsidieerde projecten).

Eneco is bijvoorbeeld momenteel een forse bundel geld kostende, omvangrijke renovatie aan het afronden van het wereldvermaarde, door voorganger REMU geïnitieerde "1,35 MWp project" in Amersfoort / Nieuwland, waar talloze problemen zijn geweest met bekabeling, omvormers, beschaduwing, etcetera. Is dat "representatief"? Voor dat soort grote projecten niet te hopen (zelfs afgezien van de vaak enorme project subsidies die daar in zijn gepompt), voor particuliere systemen absoluut niet, de Sunpower/OK4 affaire daargelaten (maar die installaties zijn nooit in het bestand van CertiQ terecht gekomen). Bovendien: van de in totaal 130 MWp die er eind 2011 volgens hetzelfde CBS in NL zou staan, is die 12,2 MWp slechts ruim 9 procent. Dus op het totale volume kan die slechte productie (als die inderdaad blijkt te kloppen) hoogstens beperkt invloed hebben, als al die andere installaties doen wat ze horen te doen: minimaal 800, en in het kustgebied tegenwoordig 1.000 kWh/kWp.jaar (bij optimale plaatsing) produceren...

^^^ Foto vanaf de west-zuidwest zijde van nog steeds Nederlands grootste PV-project, het al uit 2002 stammende 2,28 MWp grote Floriade dak in Vijfhuizen / Hoofddorp. De PV-kappen zijn vanaf de begane grond alleen vanaf een afstandje te zien vanwege de grote hoogte van de kas (hier vanaf de beroemde, UNESCO status hebbende, redelijk hoog dwars door de Haarlemmermeer polder lopende Geniedijk). Rechtsboven een stukje van de ZZW gerichte PV-kap. Een even groot deel heeft echter, loodrecht daar op gericht, een zeer ongunstige oriëntatie richting NNO. Waardoor de totale specifieke opbrengst van dit zeker voor die tijd gigantische project zeer laag is - en ook "atypisch" / niet representatief. Maar gezien de omvang van dit project heeft het een relatief hoge impact op het totaal, zeker als er slechts een paar jaren installaties uit die tijd "bij elkaar worden geraapt", zoals CBS deels doet... Foto gemaakt tijdens een wandeling Hoofddorp - Haarlem in november 2011, door de webmaster van Polder PV.

Mediagenieke projecten met lage specifieke opbrengsten
Een belangrijk punt is dat in dat beperkte volume van ruim 12 MWp tm. 2006 (CertiQ registraties) verder ook het uitermate suboptimaal "uitgelegde" Floriade dak van NUON zit, 2,28 MWp, 19 procent van de totale CertiQ capaciteit tm. 2006. De helft van die - voor Nederlandse begrippen nog steeds enorme - installatie (11,4 van 17,5 miljoen Euro gesubsidieerd door NOVEM...) is extreem ongunstig, NNO gericht, bij een relatief lage hellingshoek. De prognose van Siemens (omvormer leverancier, elektrisch systeem concept) was destijds een jaarproductie van 1,23 GWh. Dat zou neerkomen op een bizar lage 539 kWh/kWp.jaar voor zo'n groot prestige project. Een prognose van projectmanager Jadranka Cace kwam op 1,57 GWh bij een projectgrootte van 2,31 MWp. Nog steeds een slechte specifieke opbrengst van 680 kWh/kWp.jaar. Een derde getal voor dat monster project komt uit de NOVEM publicatie bij PV-info.nl: 1,2 GWh uit een installatie van 2,4 MWp, resulterend in zelfs maar 500 kWh/kWp.jaar... Onduidelijk is welke van de drie prognoses het dichtst bij de in de loop der jaren gerealiseerde productie blijkt te zitten. Maar duidelijk is dat ze alle drie zeer lage specifieke opbrengsten opleveren. Overigens zou dit project al in 2013 uit de MEP regeling kunnen gaan vallen (9,7 Eurocent/kWh productie voor 10 jaar subsidie, uit de Staatskas). Niet bekend is wat eigenaar Vattenfall er mee gaat doen.

Als dat soort op het totale volume hoge impact hebbende installaties zo'n belachelijk lage specifieke productie hebben, gaat het met het "gemiddelde" van het beperkte totaal (ook toen al vooral grotere projecten met hoge risico's bevattend in de CertiQ "pool", dus een zeer scheef beeld van wat een "normale" afzet markt zou moeten zijn) natuurlijk nooit veel beter worden.

Er zijn ook andere grote projecten geweest - naast Nieuwland - waar forse problemen zijn ontstaan. O.a. met de 351 kWp grote dunnelaag installatie op het dak van het Waterloopkundig Laboratorium, later Deltares, in Delft, uit 2003, door Cace geprognosticeerd op een lage 686 kWh/kWp.jaar, door NOVEM op 663 kWh/kWp.jaar (niet alleen vanwege de ronde vorm van het dak van het WLD, maar deels ook vanwege de ongunstige oriëntatie van dat gebouw, WZW-ONO), wat op een gegeven moment in zijn geheel vervangen moest worden... Als die installatie ook onder de MEP regeling is opgenomen (niet onwaarschijnlijk, het was een project van NUON), en dus bij CertiQ is aangemeld, heeft ook dat grote, bepaald niet "representatieve" PV-systeem de nationale productie resultaten van de CertiQ pool mogelijk fors in negatieve zin beïnvloed.

Conclusie: genoemde steekproef lijkt beslist niet representatief voor wat er gemiddeld door particuliere systemen werd geleverd (wereldwijd het dominante marktsegment, installaties op/van bedrijven waren toen zeer schaars), en kan dus absoluut niet als een betrouwbare referentie worden gezien om productie van recente systemen (de grootste hoeveelheid in het totaal) "klein" te gaan zitten rekenen! Maar dat is wat CBS nog steeds blijft doen, met achterhaalde "kengetallen"...

Productie recentere jaren volgens CBS
2008-2010 projecten zouden 825 kWh/kWp.jaar gemiddeld hebben geleverd volgens het CBS. Hoeveel volume stond er aan bij CertiQ bekende installaties, eind 2010? Het historische CertiQ data overzicht levert het antwoord wederom: 32,163 MWp. Dat is slechts bijna 20 MWp meer t.o.v. de stand van zaken eind 2006, 4 jaar eerder, dus slechts 5 MWp groei per jaar gemiddeld bij CertiQ in die periode. Van die bijna 20 MWp nieuwbouw sinds 2006 werd er bijna 7 MWp in 2009, en 13 MWp in 2010 bijgeschreven in de CertiQ database, in 2007-2008 (eerste SDE jaar, maar beschikkingen pas in herfst verstuurd) werd nauwelijks iets bijgeplaatst. Het moeten in 2009-2010 in ieder geval allemaal SDE installaties zijn geweest. In 2009 is volgens het laatste overzicht van Agentschap NL (1 juli 2012, dat is echter een minder actuele stand van zaken dan bij CertiQ, die helaas alleen een lumpsum publiceert) voor SDE 2008 8,7 MWp, voor SDE 2009 10,9 ("klein") resp. 8,9 MWp ("groot"), voor SDE 2010 11,2 ("klein") resp. 2,5 MWp ("groot") gerealiseerd. Gaat het CBS ons hier wijs maken, dat al die nieuwe, moderne installaties, met veel efficiëntere modules dan tm. het jaar 2006 gebruikelijk waren, en zeer sterk verbeterde, efficiënte omvormers, gezamenlijk / gemiddeld slechts 825 kWh/kWp.jaar zouden hebben gehaald?

Sonnenertrag opbrengsten
Op Sonnenertrag.eu (afgekort SE) staan al jaren een toenemend aantal, vrijwel uitsluitend particuliere Nederlandse installaties met productiegegevens vermeld. Met het belangrijke voorbehoud dat er zeer verschillend gemeten kan worden door de ingeschreven particulieren (handmatig, aflezing van omvormer display, met omgebouwde Ferrarismeter, elektronische opbrengstmeter, direct elektronisch uit de omvormer getrokken via SolarLog loggers en automatisch verder geleid naar de Sonnenertrag database, of geijkt bemeten uit een - voor MEP en SDE noodzakelijke - bruto productiemeter), laat dat overzicht interessante zaken zien. Ik heb de jaar resultaten ("bereinigte daten", dus geschoonde data) op een rijtje gezet, met wat commentaar daar bij. Eerst een grafiekje van het toenemende aantal ingeschreven NL installaties daar, waarvoor ik destijds het voortouw heb genomen om dat mogelijk te maken:

Stand van zaken m.b.t. geaccumuleerde capaciteit in de SE database: 1,63 MWp met 525 installaties (deels meerdere deelsystemen bij voortvarende PV-verslaafden), stand 29 augustus 2012. Gemiddelde installatiegrootte: slechts 3,1 kWp. Alleen daardoor zijn resultaten t.o.v. de buurlanden al "ondergewaardeerd" omdat kleine installaties meestal een stuk inefficiënter (kunnen) werken vanwege de vaak ongunstige efficiënties van kleinere omvormer types.

KLIK op plaatje voor uitvergroting

In ieder geval valt op dat de specifieke opbrengst bij het bescheiden aantal van 29 installaties die tm. 2006 resultaten laten zien in de SE database (NB: dus niet een erg betrouwbare steekproef, er stonden toen al tienduizenden meestal kleine installaties met vaak een paar Shell Solar of Isofotón panelen in NL) veel hoger zijn dan wat CBS uit CertiQ data voor daar geregistreerde (geijkt bemeten) systemen zou hebben geëxtraheerd: 787 i.p.v. 650 kWh/kWp gemiddeld per jaar! Dat is een meeropbrengst van 21%, waarbij de webmaster van Polder PV bovendien aantekent dat zijn totaal verouderde installatie in het zonrijke kustgebied van NL tussen 2000 en 2006 gemiddeld genomen een specifieke productie heeft laten zien van 903 (93 Wp modules) en 946 kWh/kWp.jaar (108 Wp modules). Beide getallen inclusief verliezen door tijdelijk omvormer defecten.

Volgens Siderea.nl zijn zelfs bij minder optimaal opgestelde installaties gemiddeld genomen specifieke opbrengsten haalbaar tussen de 843-907 kWh/kWp.jaar (periode 2004-2008), en voor "optimaal" opgestelde installaties zelfs 911-979 kWh/kWp.jaar, afhankelijk van de lokatie in Nederland vanwege de sterke west >>> oost instralings-gradiënt (LOB jaar prognoses). Die getallen, zelfs al zou je "optimaal" en "suboptimaal" uitmiddelen, zijn gemiddeld veel hoger dan wat CBS lijkt te peuren uit de CertiQ data. Vandaar dat bij hun claims vraagtekens gezet moeten worden totdat er meer harde data op tafel zijn gekomen. Sowieso zijn de verschillen in specifieke opbrengst absoluut niet te verklaren door "meet"fouten a.g.v. de vele verschillende "meettechnieken" bij Sonnenertrag deelnemers. Daarvoor is het verschil veel te groot (bovendien, alle "afwijkingen" veroorzaakt door verschillende meettechnieken gaan elkaar natuurlijk ook uitmiddelen). Het is zeer goed mogelijk, ook gezien gepubliceerde foto's, dat het aantal "oude", slecht opgestelde, deels beschaduwde, verre van optimaal ontworpen, vaak in kleine stukken uitgebreide, en/of matig presterende kleine systemen is over vertegenwoordigd in de Sonnenertrag database. En dat de daar weergegeven (gecorrigeerde) opbrengsten mogelijk niet representatief zijn voor een "normaal" installatie beeld in de particuliere markt in Nederland.

GoT
Nota bene: van de paar (sub)installaties van GoT (Tweakers.net, onderdeel Duurzame Energie) leden van wie de specifieke jaarproductie van het jaar 2011 in zijn geheel bekend is (Google Docs, een prachtig document mogelijk gemaakt door de prijzenswaardige Anton Boonstra uit Groningen), kom ik op een gemiddelde van maar liefst 960 kWh/kWp in dat jaar...

Stichting Zonnestroom
NB: deze recent in het leven geroepen stichting wordt gesteund door de CertiQ (Min. Fin.) collega's van Agentschap NL (Min. EL&I ...), die zelfs expliciet opdracht hebben gegeven voor een markt studie door PV-specialisten. De auteurs reppen in hun document van oktober 2011, pagina 7, over (vetdruk Polder PV):

"Oudere PV systemen hebben vaak een nog lagere waarde, zoals bijvoorbeeld in Nieuwland is geconstateerd ... ECN hanteert 850 kWh/kWp ... terwijl aanwezigen op de Sunday 2011 workshop kentallen tussen 900 en 1000 kWh/kWp noemden." Sark, W. van, Muizenbelt, P. & Cace, J. (2011). Inventarisatie PV markt Nederland Status Oktober 2011. Stichting Zonnestroom. Download hier.

Buurlanden véél hogere opbrengsten
Dit alles wordt ondersteund door de specifieke opbrengsten die in de buurlanden worden gehanteerd als standaard (lees: met historische, geijkt bemeten productie gegevens van tienduizenden - Duitsland: zelfs ver over de miljoen! - PV-installaties bepaald). Apere heeft hun referentie opbrengst voor België op basis van harde, historische meetgegevens fors omhoog gebracht van 850 naar 950 kWh/kWp.jaar (artikel PPV van 18 april 2012). De Duitse hoogspanningsnetbeheerders rekenden in hun prognoses voor 2012 met 931-966 kWh/kWp.jaar voor ons buurland, afhankelijk van regio. Waarom zou er, met deze snoeiharde data in gedachten voor de buurlanden, in Nederland, met vergelijkbare instralingscondities, en in de brede kustregio zelfs hoge instraling (KNMI) maar 825 kWh/kWp.jaar gehaald kunnen worden (aldus CBS)? Zo'n 13% minder dan in de buurlanden? En waarom concludeert CBS (zie citaat in volgende kader!) dat er "dus" maar 700 kWh/kWp.jaar voor "alle Nederlandse installaties tot en met 2011" (bijplaatsing volgens datzelfde CBS: ruim 43 MWp, 33% van het totale volume!) gerekend "hoeft" te worden? Zelfs 26% minder dan in de buurlanden???!

Volgens mij blijvend aperte onzin. Want als die SDE installaties echt maar 825 kWh/kWp.jaar zouden halen, zoals CBS claimt, is dat wat mij betreft weggegooid geld geweest en zijn die systemen gemiddeld genomen heel erg slecht aangelegd en/of zijn er (talloze) installatie blunders geweest. Daar ga ik vooralsnog niet van uit, tenzij het tegendeel bewezen is. Een schone taak voor branche organisatie Holland Solar om daar de harde feiten van op tafel te krijgen, lijkt me.

(Nog meer) kromme argumentatie
Maar in de CBS publicatie HE 2011 wordt nog verder aus blaue hinein gefilosofeerd over de gepresenteerde "resultaten". Zo wordt in het opvolgende stuk gesteld:

"Zonnestroomprojecten zijn vaak bij CertiQ geregistreerd, omdat registratie een voorwaarde is om in aanmerking te komen voor de SDE- of MEP-subsidie, die is gebaseerd op de door CertiQ geregistreerde productie. Projecteigenaren hebben dan financieel belang bij goed functionerende panelen. Projecten die niet zijn aangemeld bij CertiQ hebben doorgaans geen subsidie per geproduceerde kWh. Wel profiteert de eigenaar van de elektriciteitsproductie via een lagere energierekening. Echter, per saldo is de financiële prikkel lager dan projecten met subsidie. Het is daarmee niet ondenkbaar dat projecten die niet bij CertiQ zijn aangemeld, gemiddeld minder goed presteren dan projecten die wel zijn aangemeld. Over de gemiddelde daadwerkelijke productie van panelen zonder registratie bij CertiQ is weinig bekend. Vooralsnog lijkt het gemiddelde van 700 kWh per kW vermogen voor alle in 2011 actieve net gekoppelde zonnepanelen nog wel redelijk. Zowel in de schatting van de geplaatste panelen als in het gemiddeld aantal vollasturen zit een onzekerheid. De totale onnauwkeurigheid in de elektriciteitsproductie uit zonnepanelen schat het CBS op 15 procent." CBS rapport "Hernieuwbare energie in Nederland 2011", p. 61.

Hoogst verbazingwekkend gaat CBS hier er wel heel erg "kort door de bocht" van uit dat, "omdat de financiële prikkel" bij SDE projecten hoger zou zijn dan in normale "salderings-situaties" (die ze niet benoemen, maar Polder PV uiteraard wel), de eigenaren wel voor een optimaal werkend systeem zouden zorgen, en de "simpele burgermensen" klaarblijkelijk helemaal niet. Ten eerste wordt dit meteen al gelogenstraft door de volslagen bezopen lage specifieke opbrengsten die CBS zegt uit de CertiQ resultaten te hebben gehaald. Waar menig serieus projectontwikkelaar, die natuurlijk de meest fantastische, met degelijke spullen opgebouwde, "geoptimaliseerde en winst-maximaliserende" PV-installaties zou moeten hebben gerealiseerd, zich de kop van de romp zou moeten schamen en met een theedoek er overheen zachtjes jankend in de hoek van het klaslokaal zou moeten gaan staan, anno 2012.

Salderen is - ook in Europees verband - een hoge financiële prikkel!
Ten tweede, dat niet bij CertiQ gemelde installaties "geen subsidie per geproduceerde kWh" ontvangen, zal bij velen die het politiek extreem gevoelige begrip "subsidie" ruim opvatten beslist in het verkeerde keelgat glijden. Want er wordt gewoon (wettelijk verplicht!) gesaldeerd, en de waarde van die gesaldeerde stroom is nu al een stuk hoger dan de vaste Einspeise Vergütung die Duitsers per 1 april 2012 voor een (max.) 10 kWp installatie zullen gaan krijgen: 19,50 Eurocent/kWh. Mijn huidige tarief bij Greenchoice, inclusief een halve Eurocent/kWh korting t.o.v. het grijze variabele enkeltarief contract bij Vattenfall/NUON, is ... 22,16 Eurocent/kWh (tot en met 30 september, daarna, met BTW 21%, 22,53 Eurocent/kWh), 14% resp. 16% hoger dan het bedrag wat de oosterburen mogen verwachten... En ik saldeer mijn volledige verbruik tegen dat hoge, zeer lucratieve tarief weg, zoals dat bij vrijwel alle medelanders voor vergelijkbare hoge all-in prijs geschiedt. Dus de suggestie van CBS dat het om een "lage" financiële prikkel zou gaan bij particulieren in Nederland (en dat er "daarom" kwalitatief slechtere installaties gerealiseerd zouden worden bij particulieren???) is absolute KUL. Het is juist een hele hoge incentive. En daarom gaat dit jaar er mogelijk zelfs zo'n VIER MAAL zoveel nieuwe PV-capaciteit bij komen dan in het ook al sterk gegroeide voorgaande jaar (CBS: ruim 43 MWp bijbouw)...

Nederlandse bobo's hebben het vaak over "subsidie" als ze het over de Duitse Einspeise Vergütungen hebben (die trouwens niet door de Staat worden geschokt, maar door de stroomverbruikers, en dus beslist niet als "klassieke staatssubsidie" gezien mogen worden). Wat is het salderen van zonnestroom in Nederland voor een al behoorlijk hoger tarief dan in hun ogen? Waar de Staat het grootste "slachtoffer" van is en zal blijven, zo lang de energiebelasting zo absurd hoog is, en die - met 2 BTW posten er nog bij - wordt "weg gesaldeerd" door zonnestroom producerende klanten, bij mij momenteel bijna 15 cent/kWh die niet naar de Staat vloeit vanwege salderen?

Er is heel veel bekend van productie van particuliere NL installaties!
Dat er "weinig bekend" zou zijn van de fysieke productie van particuliere installaties zonder SDE subsidie is natuurlijk ook je reinste polderkolder van het CBS. Hier vindt u een kleine selectie uit enkele Nederlandse meetbeesten, of, zo u wilt, zelfs LIVE gemonitord, direct beschikbaar via internet, elk wattje wordt geteld. Sonnenertrag genereert de opbrengsten van enkele honderden Nederlandse producenten, u kunt verder ook op het Suntrol platform Nederlandse producties vinden, of bijvoorbeeld bij Solar-Log™. Voorts zijn een snel toenemend aantal razend enthousiast metende/loggende/datastromen verwerkende Tweakers te vinden op de populair wordende PVOutput.org website (hier), en gaat u zo maar door. Zelfs de CBS collega's van Agentschap NL hebben via de site Zonnestroomnl.nl ("Rapportaal") al een link naar een pdf'je met een - niet uitputtend - overzichtje van internet portals waar u naar hartelust in kunt grasduinen en u helemaal misselijk eten aan verpletterende datastromen uit Nederlandse, particuliere, niet vanuit de SDE gesubsidieerde, en dus bij CertiQ onbekende PV-installaties.

Dus HOEZO, is er "weinig bekend" van Nederlandse zonnestroom productie cijfers??? Hoe komt het CBS daar toch bij? En HOEZO zou er "dus" geconcludeerd moeten worden dat er nog steeds GESCHAT zou moeten worden met een bezopen lage specifieke opbrengst van 700 kWh/kWp.jaar????? Ik vind daar niets "nog wel redelijks" aan... En dan zullen we die geschatte "onnauwkeurigheid van 15%" (specifieke productie Nederland "dus" tussen de 595 en 805 kWh/kWp.jaar liggend ??? ) maar laten voor wat die is. De basis aannames zijn gewoon fout. En niet zo'n beetje ook...

Omzet cijfers
Wederom een hoop geheimzinnigheid bij CBS, want de meeste omzet cijfers zijn al jaren geheim. Nederlandse handelaren laten niet graag in hun portemonnee kijken (we mochten eens te weten komen hoe hoog de marges op de omzetten zijn van enkele grote spelers...), dat blijkt wel weer. Het enige cijfer wat de laatste jaren door CBS wordt gepubliceerd, is de export. U kunt er vergif op innemen dat er een vrijwel lineair verband is met de import volumes (die mogelijk zelfs nog groter zijn, omdat de containers vol tegenwoordig zo'n beetje van de Rotterdamse en Amsterdamse kades af vallen). En dat de handel de enige echte gouden business-case is in het nog steeds zeer beperkte Nederlandje. Dus: importeren en direct weer doorverkopen. Of: zelf afzetten in een of ander zeer lucratief, met hoge feed-in tarieven gezegend buitenlands project. Daar zijn Nederlanders erg goed in. En de nationale "markt" doen ze er dan een beetje bij. Om de magazijn restanten af te zetten...

In deze grafiek ontbreken de meeste gegevens. Ze zijn "geheim". Dus u zult "het" met alleen de export volumes moeten doen. Die waren in 2011 al een aanzienlijke 188 MWp volgens CBS. Een factor 4,3 maal het in eigen land afgezette volume (43,1 MWp) volgens datzelfde CBS... Trendlijn voor de export is een tweedegraads polynoom.

Meer gegevens/beschouwingen over de "handel" op de Nederlandse PV-marktcijfers pagina op deze website.

Werkgelegenheid
Voor de aannames rond de "werkgelegenheid" in de sector, waar nogal wat in gewijzigd lijkt te zijn, gebaseerd op o.a. het nieuwe "Radar" rapport in opdracht van ministerie EL&I (2012), verwijs ik u gaarne ook verder naar mijn commentaren en details in de bespreking van de CBS cijfers en de nieuwe informatie die ik daar uit heb gehaald. Uiteraard heeft de productie industrie in Nederland keiharde klappen gekregen, met name bij Solland Solar (vrijwel non-existent, er zouden nog maar zo'n 70 mensen bij de rechtsopvolger Pufin Group op Avantis moeten werken). Dus die grafiek moet flink worden aangepakt (helaas nog geen StatLine update vanaf 2010...).

Achterhaalde en onvolledige info
In de eerste paragraaf van de zonnestroom sectie van het HE 2011 rapport staat ook nog achterhaalde info. Want de op 23 augustus 2012 gepubliceerde studie vermeldt dat "volgens Agentschap NL" er op 1 maart 2012 38 MW[p] aan zonnestroomsystemen met SDE-subsidie zou zijn gerealiseerd. Al lang is bekend dat hetzelfde Agentschap NL op 1 juli 2012 een update voor de SDE heeft gepubliceerd waarbij dat volume al was opgeschroefd naar 43,9 MWp. Echter, CertiQ heeft altijd recentere cijfers (die Agentschap NL ook - later - meeneemt in hun rapportages). Op 23 augustus 2012 waren de cijfers tot en met eind juli 2012 al bekend bij CertiQ. Gecombineerd met de meest recente "historische data" die ik op 23 april 2012 van CertiQ ontving, en waaruit bleek dat eind maart 2008 (dag voor officiële start van de SDE regeling) er 12,307 MWp bij CertiQ stond ingeschreven (= MEP volume, zie detail analyse), resulteerde dat, met de (voorlopige) 64,158 MWp die CertiQ op 7 augustus 2012 op de website publiceerde, al in een geaccumuleerde SDE realisatie van 51,851 MWp. 36% meer dan wat CBS als meest recente volume noemde.

Dat er wordt geconcludeerd dat "ruwweg de helft" van het totale bijgeplaatste vermogen sinds 2008 zonder SDE subsidie wordt geplaatst heb ik al uitgebreid in grafisch detail aangetoond (bijgewerkte markt analyse 9 juli 2012). CBS geeft volmondig toe dat ze "geen overzicht heeft" van "subsidies voor zonnepanelen van regionale overheden". Daarbij vergeten ze ook nog (a) dat er vele acties lopen die in het geheel GEEN gebruik maken van aanschaf subsidies van gemeentes of provincies, zoals de forse volumes genererende acties van VEH / 1.2.3 Zonne-energie, Natuur & Milieu / ZonZoektDak, en het uitsluitend voor de organisatie door de EU ondersteunde succesvolle Zoneffect gebeuren in Zeeland (alle drie, elk enkele megawatten nieuwe afzet genererend, alleen al in 2012). Voor een overzicht van (momenteel) 85 inkoop collectieven, waarvan een deel in het geheel geen gebruik maakt van regionale aanschaf subsidies, zie deze enorme, gedetailleerde waslijst op Polder PV.

En (b) er een toenemend aantal particulieren en zelfs bedrijven zijn die in het geheel geen aanschaf subsidies nodig hebben, maar die gewoon zonnepanelen plaatsen, al dan niet gedeeltelijk het werk in eigen beheer uitvoerend. Vergis u niet, dat zijn er erg veel, een snel groeiend aantal particulieren doet een groot deel van de werkzaamheden eigenhandig, en/of met collega's, vrienden. Zie o.a. mijn bijna dagelijks aangevulde waslijst met talloze Tweakerende DHZ-ers die veelal zelf een behoorlijk deel van de werkzaamheden op hun schouders nemen, of zelfs alles doen, tot een deel van de meterkast werkzaamheden aan toe...

Uiteraard zijn verder veel bedrijven wel erg gevoelig voor de vele belasting-voordelen die EIA, VAMIL, vervroegde afschrijving e.d. bieden, en die worden dan ook ruimschoots gebruikt (kun je ook "een subsidie" danwel "een incentive" noemen, en wel een hele behoorlijke). Dus die komen er allemaal bij. SDE is slechts een deel van de markt, en die veelbesproken, politiek extreem gevoelige "regeling" lijkt een steeds kleinere rol te gaan spelen in de totale afzet volumes...

Hoogst curieus, tenslotte, is de verwijzing van CBS naar de nieuwe "gelegenheids-subsidie" van rijkswege, die 2 juli van dit jaar (2012!) is ingegaan. Die opmerking heeft natuurlijk helemaal NIETS te maken met een statistisch overzicht van de zonnestroom markt voor het jaar 2011 toen daar nog in het geheel geen sprake van was...

Politieke uitspraken CBS not done in een jaar rapport...
Een uitermate curieuze regel van het CBS is te vinden op pagina 58: "Ook ontvangt het energiebedrijf dat stroom levert en afneemt geen vergoeding voor het opvangen van de fluctuaties in vraag en aanbod van elektriciteit van de zonnestroom-producenten". (met daarbij klaarblijkelijk de ongeschreven intentie: "dat is me daar toch een onfris voordeel voor die rare zonnestroom knakkers...").

Alsof dat een "issue" is, of zou zijn, met de microscopische volumes waar we het hier over hebben in Nederland (for years to come...). Ik heb nooit "vragen", "problemen" of whatever van de inmiddels 3 leveranciers van elektriciteit gehad over mijn opwekking (of mijn stroomverbruik, wat al jaren ultra-low is), terwijl ik al sinds maart 2000 donkergroene elektriciteit opwek en deels op het net zet. Met zonnepanelen geleverd door een volle dochter van een van de grootste Nederlandse energiebedrijven. Ik weet niet waar deze totale nonsens vandaan komt, maar hij is tekenend voor de waanzin en de "stemmingmakerij" rond vermeende problemen bij de opwekking van zonnestroom die je zo vaak hoort bij gremia in de Nederlandse energiewereld. En dat nota bene in een zogenaamd met objectief vastgestelde cijfers overlopend nationaal statistiek rapport!

Ik mag klaarblijkelijk wel "opeens" een stroom zuipende jacuzzi, een visvijver, een pieklasten veroorzakende zonnebank, of zwaar gemotoriseerd gereedschap met netsnoer kopen en naar willekeur op ongebruikelijke tijdstippen naar hartelust ge(mis)bruiken ("goed voor de economie, prima, vooral meer daarvan alstublieft, beste brave burgers"...). Geen hond die er naar kraait. CBS rept er met geen woord over.

Maar als ik een zonnestroomsysteempje exploiteer wat maximaal 1.100 watt op het net zet (en veel vaker fors minder, het maximum op voorspelbare tijdstippen, tijdens de verbruikspiek midden op de dag), terwijl mijn stofzuiger hetzelfde vermogen uit het huisnet trekt (Nota Bene: op een door mij volstrekt vrij, en willekeurig te verkiezen tijdstip, desnoods midden in de nacht), dan is dat opeens wel een probleem "voor de energieleveranciers"??? Ik ga zo mijn wasmachine aanzetten, die het dubbele vermogen trekt, wat ik beslist niet op dat moment zelf kan opwekken. Ik vertel de energieleverancier niets, want hij heeft daar geen zak mee te maken, en hij merkt er dan ook helemaal niks van. Anders had Nederland vast al een paar duizend maal in elkaar gestort, als dat "een probleem" zou zijn...

CBS: houd je s.v.p. bij je leest, en schrap al die compleet onzinnige, en zwaar politiek getinte nonsens uitspraken uit die jaar rapporten van jullie alstublieft. En ga doen wat jullie horen te doen: snoeihard, onweerlegbaar, niet geschat, maar gemeten, ondubbelzinnig, helder, en het liefst snel aan te leveren "objectief" cijfermateriaal produceren. Alstublieft!

Tot slot
De conclusie van CBS, die ze al meteen in de eerste alinea van de zonnestroom sectie in het hernieuwbare energie rapport 2011 publiceren, nl. dat deze breed "gewilde" optie nog steeds niets voorstelt in ons land, en, zoals dat "fijntjes" wordt gesteld, "de bijdrage aan het eindverbruik van hernieuwbare energie in Nederland ... ongeveer 0,3 procent" zou zijn, is natuurlijk wel een inkoppertje in open doel. Want dat weten we natuurlijk al die jaren van Haagse onverschilligheid lang, en waar de vullingen spontaan van uit je gebit vallen als er weer over wordt "gedebatteerd".

Alles in ons land loopt achter, "hernieuwbare energie productie" sec, de politieke wil ontbreekt, de professie is op veel vlakken ver te zoeken, de sector is erg zwak en verdeeld, het publiek krijgt dagelijks onvoorstelbare hoeveelheden onzinnige racekak over energie over zich uitgestort, weet zich geen raad, en wordt er knettergek van. En dus is het ook niet vreemd dat zonnestroom nog geen microscopisch deukje in het fossiele beton van de NL energie/stroomvoorziening heeft geschopt. Althans, so far.

Het deukje is wel iets dieper geworden, er is weer een splintertje afgebroken in 2011. Nu dus aan ons de schone taak, om er wat grotere brokken uit te gaan slaan, uit dat gaatje. We zijn in ieder geval dit jaar goed op weg met het allereerste begin van het wegvreten van de fundamenten van de kongsi energiesector/Staat. Nu nog die versnelling vast zien te houden, de komende decennia. Veel plezier daarbij. En laat u door de cijfers s.v.p. niet gek maken. Je kunt ook alles doodpraten. Maar goede cijfers blijven essentieel. De vraag is of CBS die wel altijd levert...

Meer besprekingen en, vooral, grafieken, over de (stortvloed aan) cijfers in het CBS rapport, zullen volgen als ik daar voor de tijd heb vrij kunnen maken.

CBS cijfers zonnestroom in Nederland tm. 2011

Rapport HE in Nederland 2011, CBS (23 augustus 2012)
Persbericht zonnestroom 2011 CBS (23 augustus 2012)

---

<<< recenter

actueel 100-91 90-81 80-71 70-61 60-51 50-41>>> highlights JSS22

ouder >>>